Erich Wolfgang Korngold (1897-1957), de zoon van Julius Korngold (1860-1945), de Weense muziekpublicist en protégé van de alom gevreesde criticus Eduard Hanslick, leek net zo'n wonderkind als Mozart: hij was nauwelijks negen jaar jong toen hij al zijn cantate 'Gold' afleverde. Gustav Mahler - die door de invloedrijke Julius in de pers door dik en dun werd verdedigd - was daar zo enthousiast over dat hij de piepjonge componist prompt tot 'genie' bestempelde en ervoor zorgde dat hij lessen kon volgen in de compositieklas van Alexander von Zemlinsky. Al spoedig daarna werd de aan het Weense conservatorium verbonden Robert Fuchs zijn leraar.

Het was Zemlinsky die op 4 oktober 1910 Korngolds kersverse ballet 'Der Schneemann' aan de Wiener Hofoper introduceerde, waarna het stuk niet zonder succes her en der in Duitsland en Oostenrijk werd uitgevoerd. Ook andere componisten van naam onderkenden Korngolds talenten. Zo roemde niemand minder dan Richard Strauss de vormvastheid en de stijl in de composities en hij stak evenmin onder stoelen of banken dat die 'dekselse knaap' toch wel erg veel in zijn mars had. Wie kon nog zo jong zulke muziek met zoveel uitdrukkingskracht schrijven?

Zeker, Korngold hanteerde alle stilistische elementen van de hoogromantiek, maar hij componeerde per saldo toen zelfs nog onverschrokkener dan zijn collega Arnold Schönberg, die in 1911 in Wenen zijn eveneens hoogromantische 'Gurre-Lieder' voltooide, en het mede had gezocht in grootschaligheid (bezetting: 145 musici, 120 koorleden en solisten). Dan was er het door Schönberg in 1899 gecomponeerde, hoogromantische strijksextet 'Verklärte Nacht', dat de componist in 1917 voor strijkorkest bewerkte en waarin de poëzie van de al niet minder romantische dichter Richard Dehmel centraal staat.

Korngold was nog geen twintig toen ook Bruno Walter zich over zijn geesteskinderen ontfermde. Al in 1916 dirigeerde Walter niet minder dan twee opera's van Korngold: Violante en Der Ring des Polycrates, beide in het Zuid-Duitse operawalhalla, de Staatsopera in München. Welke zo jonge componist was dat ooit te beurt gevallen? Zeker, ze zaten weliswaar boordenvol Tristan-chromatiek, echter vrijwel iedereen kon in het originele, zelfs tamelijk overmoedige gebruik van o.a. tritonus en overmatige septiem de vooruitstrevende harmonieën in deze muziek herkennen.

De opera Die tote Stadt beleefde in 1920 in Hamburg zijn première, direct gevolgd door uitvoeringen in Keulen. De 23-jarige chef van de Staatsopera in Hamburg kreeg weliswaar alle gelegenheid zijn eigen werk uit te voeren, maar dat nam niet weg dat het succes uiteindelijk toch door het grote publiek werd bepaald. Het leek er evenwel op dat een definitieve doorbraak in het verschiet lag (de opera staat ook vandaag nog op het repertoire van alle bekende operahuizen), maar het pakte anders uit.

	Erich Wolfgang Korngold

Naarmate de jaren twintig vorderden en de Tweede Weense School, in gang gezet door de 'atonalist' Arnold Schönberg, verder oprukte, vond Korngold als 'moderne' componist daarin toch meer en meer zijn Waterloo. Hem werd wijd en zijd verweten dat hij bleef vasthouden aan de tonaliteit, geen aansluiting zocht bij de avant-garde en ver weg bleef van de toen zo populaire 'Neue Sachlichkeit'. Waarom hij wel werd geslachtofferd en de aan de postwagneriaanse chromatiek vasthoudende Richard Strauss niet, kan mogelijk worden verklaard uit het feit dat Strauss, toen rond de zestig, dieper en breder in het muzikale leven stond, over de betere (pers)relaties beschikte en beduidend meer potten op het vuur had. Maar ook tegen zijn concurrerende tijdgenoot Ernst Krenek moest Korngold het afleggen. Korngolds mysterieopera Das Wunder der Heliane uit 1927 (hij vond het zijn beste werk tot nu toe) stond in de schaduw van Kreneks jazzy opera Jonny spielt auf, die in 1929 in Leipzig zijn eerste uitvoering beleefde en de componist daarmee gelijk op de kaart zette.

Gedesillusioneerd gooide Korngold het over een geheel andere boeg, die van de operette, daartoe aangespoord door Max Reinhardt, de theaterregisseur die samen met de schrijver en librettist Hugo von Hofmannsthal en Richard Strauss de Salzburger Festspiele had gegrondvest. Korngold boekte in het lichtere repertoire zeker succes, maar het opkomende antisemitisme maakte hem het leven steeds moeilijker. Vanaf 1934 haalde Reinhardt hem naar Hollywood, toen al het mekka van de filmindustrie, voor de filmmuziek bij Shakespeares Midzomernachtsdroom. Na een korte onderbreking in Wenen (daar voltooide Die Kathrin, zijn laatste opera) vestigde hij zich in Hollywood, waar hij een graag geziene componist van filmmuziek was. Het legde hem geen windeieren. Zijn vruchtbare verbintenis met Warners filmconglomeraat leverde zelfs twee Oscars op: 'Anthony Adverse' in 1936 en 'The adventures of Robin Hood' in 1938.

Na de oorlog had Korngold goede hoop dat hij zich in Oostenrijk weer als belangrijk componist kon vestigen, maar de lokale pers sloeg die nogal hardhandig de bodem in. Men zag niets meer in de 'componist van filmmuziek', die er bovendien nog een ouderwetse componeerstijl opnahield. De Weense première van Die Kathrin werd een regelrechte flop, de evident laatromantische stijl tot op het bot neergesabeld in de pers. Er vloeide nog wel het nodige uit zijn pen, zoals het Derde strijkkwartet, het Vioolconcert (Jascha Heifetz was er in die jaren de belangrijkste pleitbezorger van) en de Symfonie in Fis, maar het gebrek aan 'Resonanz' maakte van Korngold tenslotte toch een verbitterd mens. Zo stierf hij ook in 1957, in zijn geliefde Hollywood.