CD-recensie
© Siebe Riedstra, oktober 2017
Bert Matter 80 Jaar - Improvisaties Speellijst: www.documuziekproductie.nl/cds/bert-matter |  |
Organist en componist Bert Matter (1937) viert dit jaar zijn zijn tachtigste verjaardag. Als de naam u niet direct iets zegt raad ik u van harte aan om bovenstaand YouTube filmpje te bekijken. Daar speelt Olivier Latry, titularis van de Notre Dame in Parijs, het bekendste werk van deze Nederlandse meester: Von Gott will ich nicht lassen (met als alternatieve titel Une jeune fillette).
Matter vestigde zijn reputatie vanuit Zutphen, waar hij in 1969 benoemd werd als organist van het Bader/Timpe-orgel van de Walburgiskerk. Hij overzag zowel de ingrijpende restauratie van het monumentale orgel als die van het monumentale pand dat hij daar bewoonde. Zijn Nederlandse activiteiten strekten zich uit naar de conservatoria van Arnhem en Den Haag, waar hij de vakken orgel en improvisatie onderwees. In het buitenland concerteerde en jureerde hij - met het improviseren als kern van zijn bezigheden.
Deze cd geeft een boeiende inkijk in de wondere wereld van Matter, in acht improvisaties op vier orgels, vastgelegd over de periode 1986-1999. In die wereld heeft de repetitieve muziek een gewichtige, maar geen overheersende stem. Dat laatste is belangrijk, omdat naast de repetitieve techniek alle aspecten van het improviseren aan de orde komen. Dat leidt tot een grote verscheidenheid, van verstilde koraalfantasieën tot machtige klankerupties, langzaam en onstuitbaar in hun opbouw - toegankelijk zowel als ingenieus. Heel apart is de behandeling van het lied 'O Geest die onze trooster zijt' - daarin werkt een vocaal ensemble mee, dat in de improvisatie betrokken wordt. Hoe dat klinkt en eruit ziet kunt u zelf meemaken op een oude filmopname die circuleert op YouTube. Let wel, het gaat hier niet om de opname die we op deze cd kunnen beluisteren, maar om een die drie jaar later werd gefilmd te Zwolle.
De initiatiefnemer tot deze uitgave is in dit geval minstens even belangrijk als de hoofdpersoon. Okke Dijkhuizen was nog niet zo lang geleden verantwoordelijk voor de gang van zaken bij de Evangelische Omroep inzake orgelrepertoire. Die tijden zijn voorbij en de archieven liggen op sterven, zeker wanneer het om orgelconcerten gaat. Dijkhuizen doet zijn uiterste best om de scherven op te rapen, dit is daarvan een ontroerend document. Bert Matter stopte op zijn vijfenzestigste, en zijn bewonderaars zijn dus al vijftien jaar verstoken van zijn onnavolgbare improvisatiekunst. Een lacune die met deze prachtuitgave wordt gedicht, waarbij als extra het schitterende Zutphense orgel voor en na de restauratie van 1996 te horen is.