CD-recensie

© Siebe Riedstra, mei 2019

De Britse pianiste Imogen Cooper (1949) is de dochter van musicoloog Martin Cooper (1910-1986), chief critic van de Daily Telegraph van 1954 tot 1976. Martin Cooper publiceerde een studie over Beethoven met de titel Beethoven: the Last Decade, 1817-1827  (Londen, 1970, tweede druk 1985). Zijn dochter, die dit jaar haar zeventigste verjaardag viert, lijkt hem met deze uitgave een speciale homage te willen brengen. Het is de eerste keer dat ze zich discografisch bezighoudt met het geliefde onderwerp van haar vader. Schubert stond altijd hoog op haar lijst van prioriteiten, waarbij ze zich niet beperkte tot de pianowerken, maar ook een aantal liederencycli opnam. Het label Chandos publiceerde een paar titels die beantwoorden aan het imago dat Cooper in de loop van haar lange carrière heeft opgebouwd, met werken van Chopin en Schumann. Ze was en is een succesvolle concertpianiste met een volle agenda, gevuld met concerten die reiken van één programma met het KCO (Mozart met Colin Davis) tot optredens met alle overige Nederlandse orkesten en buitenlandse orkesten, waaronder de Berliner met dirigent Simon Rattle.

Het beeld dat zich ontvouwt is dat van een geliefde verschijning op de concertpodia die niet noodzakelijk wil behoren tot de categorie 'grote pianovirtuozen'. Dat ze met deze uitgave op haar zeventigste de stap waagt naar de late Beethoven lijkt niet minder dan een credo. Met de Diabelli Variaties heeft ze zich naar eigen zeggen altijd op haar gemak gevoeld, maar hoewel ze de sonates en concerten talloze malen heeft uitgevoerd, heeft ze Beethoven in haar opnamen links laten liggen. Dat deze late interesse voor de Diabelli Variaties te maken heeft met de specialiteit van haar vader lijkt voor de hand te liggen, maar is voor het uiteindelijke resultaat niet interessant. Imogen Cooper heeft zich goed voorbereid: in het seizoen voorafgaand aan deze opname stonden de Diabelli Variaties prominent op haar programma's. Het resultaat beantwoordt aan haar reputatie: degelijk pianospel waarop niets aan te merken is, en dat bij vlagen die kwalificatie overstijgt. Daar staat tegenover dat de Diabelli's tot de top van het pianorepertoire behoren - samen met de Goldberg Variaties (Bach) en de Händel Variaties (Brahms) - en dus een status aparte hebben bereikt in het pantheon van legendarische uitvoeringen. Daarop ingaan heeft hier weinig zin, een groot aantal besprekingen op deze site verschaffen het nodige inzicht, met in het bijzonder het diepgravende artikel van Aart van der Wal (klik hier). Het enige wat ik nog wil benadrukken is het feit dat Beethoven zijn werk uitdrukkelijk in de titel de kwalificatie Veränderungen meegeeft, niet variaties. Wat wil zeggen dat we hier niet te maken hebben met variaties in de Mozartiaanse betekenis van het woord, maar met karakterschetsen die het origineel soms ver achter zich laten waar het om de harmonische basisprogressie gaat.

Imogen Cooper hoeft niet te wedijveren met haar leraar Brendel, of met landgenoot Stephen Kovacevich. Dit is haar persoonlijke confrontatie met de late Beethoven, een ervaring die ze deelt met haar publiek en wellicht met haar vader. Dat laatste laat ze overigens in haar persoonlijke commentaar buiten beschouwing, Martin Cooper wordt niet genoemd. Haar interpretatie draagt alle kenmerken van een pianiste met een uitstekende techniek en een goede smaak, die niet op zoek is naar uitersten. In een persoonlijke toelichting bij deze uitgave haalt ze de humor van Beethoven in dit werk aan, maar in haar interpretatie is die humor niet bijtend of spottend, maar vooral goedlachs of voorzien van een milde glimlach. Ook in de Bagatellen ervaren we diezelfde combinatie van weloverwogen pianistiek en vriendelijke retoriek. Het lijkt alsof Imogen Cooper in de herfst van haar carrière aardig gevonden wil worden en de stekelige Beethoven daarin op sleeptouw neemt. De opname gaat in die opvatting mee door de nadruk te leggen op sonoriteit in de bassen en een ronde klank van het middenregister.

index