CD-recensie

© Aart van der Wal, januari 2017

In mijn bespreking van het Celloconcert van Dutilleux en de Cellosonate van Debussy merkte ik op dat we met het spel van de Franse celliste Emmanuelle Bertrand bij een nieuwe norm waren beland, met haar rijk geschakeerde toon, de lichte toets en de zeldzaam indringende expressiviteit. En het lag als een voortdurende gloed over haar vertolkingen, het wonder van klankkleuren, het buitengewoon verbeeldingsvolle discours, alsof de dichter rechtstreeks tot ons sprak. Het is vaak zo dat al na een paar minuten duidelijk wordt dat wel of geen sprake is van een groot muzikaal talent. Dat geldt niet minder voor Bertrand. Het is die betoverende combinatie van techniek en expressie die het voor het zeggen heeft en zelfs het donkerste podium in een verblindend licht zet. Soms heeft raffinement een onaangename bijklank, alsof het iets gekunstelds heeft, maar de term 'verfijnd' dekt in ieder geval perfect het spel van Bertrand in al zijn facetten (en dat zijn er vele).

Staan we met Bertrand in het epicentrum van de Franse celloschool? Ik hoef alleen maar de Franse violist Renaud Capuçon in mijn interview met hem aan te halen: die school bestaat niet meer, er zijn in deze geglobaliseerde samenleving geen stilistische kenmerken meer waarmee de Franse school kan worden gedefinieerd of geassocieerd. Er is in pedagogisch opzicht geen rechtstreekse voortzetting van een bepaalde lijn, een bepaalde school. Instrumentalisten studeren tegenwoordig overal, ze spelen met collega's, orkesten en dirigenten van de meest uiteenlopende nationaliteiten, de kruisbestuivingen zijn legio en zo niet vanzelfsprekend, dan toch onafwendbaar. Niet de school telt, maar het individualisme dat uit het spel moet blijken (wat overigens iets geheel anders is dan het bewust of onbewust creëren van een stijlbreuk). Zoals bij Betrand. Stilistisch volmaakt getoonzet individualisme. Zo zou ik het willen noemen. De gewetensvolle en creatieve musicus vindt 'zijn toon' binnen de stilistische kaders die min of meer zijn vastgelegd in de muziekgeschiedenis. Men kan het met Betrands Saint-Saëns ook in dit opzicht niet beter treffen. De Franse Romantiek vloeit organisch voort uit haar expressief getinte stokvoering, waarbij ze zich in dirigent James Gaffigan en pianist Pascal Amoyel verzekerd weet van twee gelijkgestemde partners. Het is een combinatie die zich al eerder gloedvol heeft bewezen. We mogen dus blij zijn met deze nieuwe, uitstekend klinkende cd en te meer omdat we voor het eerst kennis kunnen maken met Saint-Saëns onvoltooide Derde en tevens laatste cellosonate (hij voltooide alleen de eerste twee delen). Zonder voorbehoud aanbevolen!

index