CD-recensie
© Aart van der Wal, oktober 2018
Liszt - New Discoveries Volume 4 - Rêves et Fantaisies Liszt: Hongaarse Rapsodie nr. 23 in cis S 242/23 (1847) - Preludio funebre S 205b (1885) - La lugubre gondola (tweede ontwerp) S 199a/ii (1883) - Bülow-Marsch (eerste ontwerp) S 229b (1883) - Dem Andenken Petöfis (gereviseerde versie) S 195ii (1877) - Die Schutz-Engeln (Angelus) (eerste versie, eerste schets) S 162a/i (1877) - Die Zypressen der Villa d'Este [1] (eerste versie) S 162b/I (1877) - Albumblatt 'Aus dem Mephisto-Walzer' S 167m/2 (ca. 1860) - Danse des Sylphes de La Damnation de Faust de Hector Berlioz (eerste versie) S 474a (1863) - Maometto II de Rossini Fantaisie S 421b (1839) - Albumblatt Düsseldorfer Preludio' S 163f/2 (1841) - Albumblatt 'Ave Maria' S164q (1841) - Albumblatt 'Dublin' S164r (1840) - Albumblatt 'An die Künstler' I (S166t/1) (1870) - Albumblatt 'An die Künstler' II (S166t/2) (1870) - Largo in b, S 692p/1 (1829) - Essai sur l'indifference S 692p/2 (ca. 1829) - Klavierstück in es S 692n (ca. 1849) - Kavallerie-Geschwindmarsch S 460 (1870) Leslie Howard (piano) |  |
Leslie Howard is niet alleen een geweldige pianist, maar ook een uitstekende pedagoog. Hij had en heeft waarschijnlijk nog veel talentvolle leerlingen onder zijn hoede. Een ervan komt uit Nederland en is inmiddels uitgegroeid tot een musicus van formaat: Camiel Boomsma. Mijn collega Tjako Fennema wijdde in februari 2014 een positieve bespreking aan zijn cd met uitsluitend Wagnertranscripties en in maart van dit jaar was hij een van de genomineerden voor de Grachtenfestivalprijs.
Maar deze cd gaat natuurlijk over Leslie John Howard, de nu 70-jarige Brit, niet te verwarren met zijn net zo bekende naamgenoot en acteur, toneelregisseur en producent (1893-1948).
Leslie John Howard werd vooral bekend door het enorme Liszt-project dat hij eind jaren tachtig op het Britse label Hyperion begon en dat in 2011 maar liefst 98 cd's telde (wat trouwens tevens iets zegt over de enorme werkkracht van Liszt zelf!) Howard was en blijft waarschijnlijk de eerste en enige pianist die zich heeft ontfermd over het volledige pianowerk (met inbegrip van alle werken voor piano en orkest) van Liszt. Maar niet alleen in de studio hield Howard zich intensief met deze muziek bezig. Zo waren er in het Londense Wigmore Hall maar liefst tien recitals (en dan merendeels ook nog van uitzonderlijke lengte) die Howard uitsluitend aan de pianomuziek van Liszt wijdde. De eigenaar van Hyperion was er toen bij en hoorde niet alleen Howards grote talent, maar zag daarin ook de mogelijkheid van een integrale vastlegging. Het groeide uit tot een mammoetproject, met een groot aantal stukken zelfs voor het eerst op cd. Het leverde Howard en het label niet alleen veel lof, maar ook een plek in het 'Guinness Book of Records' op.
Nee, het zijn niet allemaal meesterwerken. Wie enigszins thuis is in dit repertoire weet natuurlijk ook wel dat er nogal wat kaf onder het koren zit, het onvermijdelijke gevolg van het nobele streven naar compleetheid. Wat niet wegneemt dat er maar liefst ruim 300 stukken voor het eerst werden vastgelegd, wat op zich al een unicum mag heten. Stukken dus zelfs menige Liszt-adept volkomen onbekend waren en alleen al als pure 'ear-opener' een belangrijke functie vervulden. Daaronder ook een aantal werken voor piano en orkest waarvan zelfs geen drukuitgave beschikbaar was (Howard werkte dus eerst noodgedwongen uitsluitend vanuit het manuscript).
Het project eindigde wel officieel in december 1998, maar daarmee was nog niet al het werk gedaan. Er kwam sindsdien nog een aantal deeltjes, met in 2011 de uitgave bestaande uit 'officieel' 98 cd's, nog aangevuld met een bonus-cd, dit ter gelegenheid van het Liszt-herdenkingsjaar (hij werd in 1811 geboren). Maar ook daarmee was het niet gedaan, wat duidelijk blijkt uit dit 'work in progress'. Niet omdat pianist of Hyperion iets over het hoofd heeft gezien, maar omdat er nog steeds nieuwe ontdekkingen worden gedaan. Vandaar nu deze intussen maar liefst honderdste cd, onder de veelzeggende titel 'New Discoveries Volume 4', met als subtitel Rêves et Fantaisies', 'Dromen en Fantasieën' (hoewel de vlag de lading niet helemaal dekt.) Het is, zoals te verwachten viel, een uitgesproken allegaartje van wisselende kwaliteit, maar daardoor zeker niet minder interessant en bovendien vertolkt door een ware autoriteit op dit gebied. Het hoogtepunt staat gelijk aan het begin: de massieve, maar zeer schilderachtige Hongaarse rapsodie nr. 23 in cis uit 1847. In de kop van deze recensie heb ik precies aangegeven om welke stukken het gaat. Het is al met al een 'Fundgrube' van jewelste. De opname is prachtig, maar het is wel jammer dat de bijgeluiden die duidelijk uit de vleugel komen zeker in de zachtere passages toch - al is het gelukkig wel incidenteel - enigszins afleiden van dit fascinerende geheel. Een apart compliment voor de door Hyperion altijd tot in de puntjes verzorgde metadata.