CD-recensie
© Tjako Fennema, februari 2014
Camiel Boomsma speelt
|
 |
Juist op het moment dat Götterdämmerung zich aankondigt bij de Nederlandse Opera, vlijt zich een onweerstaanbare cd op mijn werkblad. Ik heb inmiddels de cd-speler op repeat gezet, wat de 23-jarige pianist Camiel Boomsma weet overtuigend raad met transcripties van Wagner opera's die her en der zijn bezorgd. Dat is winstpunt nr. 1 en uw scribent lust daar wel pap van.
Veel ervan hoorde ik via kunstspelpiano's live of op cd's/lp's maar dat is vermoeiend luisteren omdat het mechanische weergeefkarakter (vanwege de ponsbandtechnologie ) geleidelijk-aan op de zenuwen werkt. Ook kom ik graag in het Amsterdamse pianolamuseumpje aan de Westerstraat dat regelmatig concerten verzorgt. Het museum beschikt over een macht aan pianorollen en ik mocht daar menige Wagnertranscriptie beluisteren. Maar ook wie pianisten als Glenn Gould, Zoltán Kocsis, Daniel Barenboim of Leslie Howard in Wagner voor het grijpen heeft, komt bij de jonge Amsterdammer Camiel Boomsma voorbeeldig aan zijn trekken. Boomsma studeerde overigens bij Leslie Howard (65). De cd werd vorig jaar opgenomen in Westvest 90, de NPB-kerk van Schiedam, een recitallocatie die regelmatig voor cd-producties wordt gebruikt. Geluidstechnicus Peter Arts, die veel voor het cd-label Erasmus opnam, vond op deze cd een voortreffelijke balans tussen instrument en ruimte en dat is winstpunt nr. 2.
Camiel Boomsma is wars van het gevreesde Wagnergedaver, de onbeholpen stoplappen, pathetische trillers en prallers, zoals die zo vaak uit de transcript kunstspelpiano-opnamen opstijgen. Hij kiest op deze cd zijn tempi rustig en smaakvol. Hij studeerde aan het Conservatorium van Amsterdam, en momenteel bij Jan Wijn, heeft al de nodige radio-optredens achter de rug en zoekt zijn weg in het regionale concertcircuit. Wat zeker aan zijn naamsbekendheid bijdraagt is de beurs van de Richard Wagner Stipendiumstiftung die hem ten deel viel.
Transcripties hebben, zo meldt hij, zijn grote belangstelling. Het zijn niet de minste bewerkers die zich aan Wagner waagden: Wolf, Tausig, Reger, Dukas, Gould, Liszt, Klindworth, Raff, Wagner zelf, Von Bülow om van de Faurés quadrille Souvenir de Bayreuth maar te zwijgen. De lijst is nog veel langer. Boomsma koos als volgt:
Tannhauser/Abendstern/Liszt klinkt zowat intiem, zowat 7 minuten lang. Stradals transcriptie van de Verwandlungsmusik uit Parsifal golft ingetogen soeverein door mijn luisterkamer. De Bohemer August Stradal (1860-1930) studeerde bij Liszt en Bruckner en bezorgde piano arrangementen van Bruckners Eerste, Tweede, Vijfde, Zesde en Achtste symfonie. Daarnaast gaf hij een tiental Wagner transcripties uit.
Franz Bendel (1833-1874) studeerde bij Liszt in Weimar, schreef meer dan vierhonderd composities, waarvan veel voor piano. Bendel, zelf een uitnemend pianist, stierf op 41-jarige leeftijd aan tyfus tijdens een tournee door Amerika. Boomsma speelt zijn improvisatie over Walthers Preislied uit Die Meistersinger . Ook hier een en al rust en ingetogenheid.
Rechtop zit je bij de transcriptie van de Trauermusik uit Götterdammerung van meesterbewerker Ferrucio Busoni, want dat gaat er stevig tegenaan zonder een overdaad aan noten.
Uit Wagners Tristan und Isolde klinkt dankzij Kocsis de Einleitung terwijl Liszt Isoldes Liebestod bezorgde. Boomsma heeft hier het Mild und Leise maar al te goed begrepen, de muziek komt haast weifelend uit de luidsprekers. De Hongaarse componist, pianist en dirigent Zoltán Kocsis (1952) speelde 'zijn' Einleitung al eens in voor het Philips label. Momenteel is Kocsis actief als dirigent en medeoprichter van het Budapest Festival Orkest en muziekdirecteur van het Hongaars Nationaal Filharmonisch Orkest.
Welke status hebben transcripties? In de pre radio en grammofoontijd boden ze de kans om thuis te horen en te spelen, anno nu is dat eigenlijk niet meer nodig, tenzij je bewerkingen als een genre apart waardeert. Het beluisteren van transcripties kan je een machteloos gevoel bezorgen: een grote partituur is toch niet in 88 toetsen te vatten? Oneerbiedig gezegd, maar Boomsma's eerste cd kan zo als dinner music in een sjiek restaurant klinken. Van mij mag hij nog zo'n project opzetten.
Beluisterd op een QUAD 66-installatie met ESL-57 elektrostatische luidsprekers. De cd, een eigen productie, kost € 15 en is te koop bij Broekmans & Van Poppel en Concerto te Amsterdam en via het web: www.camielboomsma.com