CD & DVD-recensie

 

© Maarten Brandt, februari 2015

 

Sacd:
Vivaldi: Concert voor twee violen, viola da gamba, strijkers en continuo in g, RV 578 - Magnificat in g, RV 610

Bach: Concert voor klavecimbel en strijkers in d, BWV 1052 - Magnificat in D, BWV 243

Manfredo Kraemer en Pablo Valetti (viool), Pierre Hantaï (klavecimbel), Hanna Bayodi-Hirt, Johannette Zomer (sopraan), Damien Guillon (countertenor), David Munderloh (tenor) en Stephen McLeod (bariton), La Capella Reial de Catalunya o.l.v. Jordi Savall (idem viola da gamba in Vivaldi's RV 578).

Opnamen:
Vivaldi: 2 september 2003, Collégiale in Chateau de Cordona en 28/29 juni 2013, La Chapelle Royale in Chateau de Versailles;
Bach: 18 juli 2013, l'Abbaye de Fontfroide in Norbonne en 18/29juni 2013, La Chapelle Royale in Château de Versailles

Dvd:
Vivaldi: Magnificat in g, RV 610. JS Bach: Magnificat in D, BWV 243 - Concert voor klavecimbel en strijkers in d, BWV 1052. Uitvoerenden: zie sacd

Alia Vox AVSA 9909D • 73' + 71' • (cd + dvd)

   

Een van de vele typeringen die van de barok als stijlperiode in omloop is gebracht luidt: "Romantiek van het zuiden." Onbegrijpelijk is dat niet, immers deze stijlrichting vindt zijn oorsprong rond de Middellandse zee en in het bijzonder in Italië. Ik moest daar bij herhaling aan denken tijdens het beluisteren en bekijken van deze glansrijke zowel in Spanje als Frankrijk vereeuwigde productie met bekend werk van Bach en Vivaldi onder supervisie van de onvolprezen en ultiem veelzijdige duizendkunstenaar op het gebied van wat we dan maar gemakshalve de oude muziek zullen noemen, Jordi Savall. Want inmiddels is hij bij Haydn en Mozart aanbeland en ook in dat repertoire staat hij geducht zijn mannetje. En niet te vergeten in Bach, van wie hij niet alleen de nodige instrumentale werken opname maar recentelijk ook een schitterende Hohe Messe - men leze er de recensie van collega Van der Wal maar op na (klik hier). Net als de meeste uitgaves van Savall gaat ook de onderhavige vergezeld van een schitterend boekwerk. En in dit geval ook weer een dvd. Met dien verstande dat op de beeldplaat in tegenstelling tot de cd het dubbel-vioolconcert van Vivaldi niet is vastgelegd. Maar laten we een gegeven paard niet in de bek kijken, want dit riante dubbelalbum is, gezien het gebodene, voor een superlage prijs verkrijgbaar. En dat niet alleen, het gaat onverkort om vertolkingen van de bovenste plank, zowel interpretatief als geluidstechnisch. Wat uit het geheel nog eens ten overvloede blijkt is dat de historisch geïnformeerde uitvoeringspraktijk (ik haat het woord 'authentiek' omdat hiermee een claim wordt opgeëist die historisch, noch esthetisch of filosofisch valt te rechtvaardigen) door de loop der nodige decennia een enorme ontwikkeling heeft doorgemaakt en dat Savall daarvan bij uitstek de belichaming is. Savall, die een echte muzikale kameleon is die zich bij om het even welke stijl binnen die oude muziek moeiteloos thuis voelt en zich tevens met onverschillig welke soort expressiviteit al even gemakkelijk vereenzelvigt. En wat méér is, de zowel technische als muzikale eisen aan die expressiviteit volledig ondergeschikt weet te maken.

Het is daarbij heel interessant om de dvd te hebben want, wie het geluid afzet en zich beperkt tot het zien van Savalls extreem sobere wijze van dirigeren zou abusievelijk tot de conclusie kunnen komen dat er uiterst klinisch wordt gemusiceerd, terwijl juist het omgekeerde het geval is. Als er al een Boulez van de oude muziek bestaat dan is het wel Savall die op deze karakteristiek als geen ander aanspraak mag maken. Beide dirigenten zijn au fond pure anti-maestro's en bovendien musici bij wie het om maar één ding gaat: de muziek volledig voor zichzelf laten spreken en daarbij elke vorm van opgelegd pandoer met strikte hand te weren.

Ik had het al over de "Romantiek van het zuiden" en dat is precies wat we hier horen. Een meer mediterrane versie van Bachs Magnificat is onvoorstelbaar. Zeker, de ritmiek is veerkrachtig en scherp geslepen, maar dit leidt nooit tot gejaagde tempi, integendeel. Neem Suscepit Israel dat onder Savall als een ontroerende proeve van Bel canto overkomt en zeer breed in de stijgers is gezet (om maar eens een voorbeeld te noemen, Karl Richter is minder langzaam). En dan het Et misericordia uit Vivaldi's Magnificat waarvoor Savall eveneens alle tijd neemt en waarvan de emotionaliteit recht door de ziel snijdt. Hoe het ook zij, om het even hoe langzaam of vlot Savall zijn tempi ook kiest, alles ademt tot op de kleinste vierkante millimeter. Daarbij beschikt hij over een pracht van een vocale 'cast' met onder meer 'onze' Johannette Zomer, maar ook coryfeeën als Damien Guillon en Stephen McLeod. Hulde is voorts het trefwoord om de excellente uiterst heldere beeldkwaliteit van de dvd mee te omschrijven.

Pierre Hantaï en de beide violisten in respectievelijk de concerti van Bach en Vivaldi spelen de sterren van de hemel. Virtuositeit in de goede zin des woords is wat hier de klok slaat, wel te verstaan virtuositeit als uitdrukking van een vervoerende hartstocht. Op zowel de cd als de dvd komen de akoestische merites van de opnamelokaliteiten voortreffelijk tot hun recht. Kortom, een - ook al heeft men al andere uitvoeringen van deze werken in huis - uitgave om niet te missen. En dat voor zo weinig geld!


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links