CD-recensie
© Tjako Fennema, februari 2019
César Franck Edition 23 cd's met een dwarsdoorsnee uit het oeuvre van César Franck: orkest- en religieuze werken, oratorium, opera, liederen, orgel-, piano- en harmonium solo, en kamermuziek Brilliant Classics 95793 (23 cd's)
|  |
De koude rillingen lopen je als discofiel over het lijf want tijdelijk (t/m 29 maart a.s.) kost deze 23 cd- box bij de klassieke vakhandel slechts 30 euro. Zo'n aanschaf kan een aansporing zijn om voor een schijntje een componist en zijn werken te ontdekken die voor menige liefhebber slechts gedeeltelijk zijn ontsloten. Zeker, 23 cd's is véél, alhoewel het niet meer is dan een stevige dwarsdoorsnee uit het oeuvre van deze Luikenaar (1822-1890). Zijn ambitieuze vader parachuteerde hem als wonderkind, de familie belandde in Parijs. Daar glorieerde César Franck zoals bekend vele jaren als vaste bespeler van het Cavaillé-Coll orgel van de St. Clotilde. Deze basiliek, geconsacreerd in 1857, staat in de wijk Saint Germain-des-Pres. Waarbij zeker nog vermeld moet worden dat Franck tevens actief was als promotor voor orgelbouwer Cavaillé-Coll. Ondanks menig eerbewijs werd hem het leraarschap voor compositie aan het Conservatoire niet gegund, hetgeen hem buitengewoon frustreerde.
Franck-queeste
Neem nu mijn eigen zoektocht. Die begon bij een CBS-lp (1969) met Philippe Entremont in de Variations symphoniques en met twee Supraphon-lp's van de Tsjechische filharmonie onder Jean Fournet (Psyché (1965) en de vier symfonische gedichten (1968), de Symfonie in d (het Rotterdams Philharmonisch Orkest onder Charles Munch, toen nog in de bekende Muzikale Meesterwerken Serie (1967) en op Philips met het Concertgebouworkest onder Willem van Otterloo (1964), met als hekkensluiters een serie lp's - vele jaren in de catalogus - van de organiste Jeanne Demessieux op Decca (1959) en het poème musical Les Béatitudes (de zaligsprekingen) op het bijzondere label André Charlin (1962). En dan niet te vergeten Prélude, Choral et Fugue door de Nederlandse pianist Willem Brons, aangevuld met verschillende opnamen van de welbekende vioolsonate in A.
Samenstellen is een vak!
Brilliant Classics heeft een reputatie opgebouwd in het handig bijeenvegen van uitvoeringen en muziekwerken uit de catalogi van menig platenlabel. Vaak weten de betrokken labels of hun landelijke vertegenwoordigingen zelf niet eens dat ze die uitvoering in huis hebben! Voorheen moest eindeloos worden onderhandeld of een onder contract staande solist kon meezingen in een opera-opname bij een concurrerend label, maar nu zie je dat menig groot label de neus niet ophaalt om bepaalde werken tijdelijk aan Brilliant classics te licenseren. Dat resulteert menigmaal in adembenemende resultaten, waarvan zelfs de gedachte eraan 30 jaar geleden goed was voor de fonografische brandstapel. Maar er ligt dan ook zoveel in archieven te verstoffen!
De werken, de uitvoerenden
Deze cd-box bevat lang niet alles van de grote meester en toch is het ondoenlljk om in dit bestek alle werken en uitvoerenden op te sommen. Maar waar vind je voor de eerdergenoemde habbekrats alle werken voor orkest, het strijkkwartet en pianokwintet, de 3 pianotrio's, de vioolsonate, 3 cd's met pianowerken 2 cd's met orgelmuziek, de complete muziek voor harmonium, plus het jeugdwerk Stradella (een van de vier opera's), Les Béatitudes, missen, liederen en transcripties? De orkestwerken, de Variations symphoniques en het Tweede pianoconcert worden redelijk goed uitgevoerd door het Gelders Orkest o.l.v. Roberto Benzi (1995, ex Naxos), de symfonische gedichten dor het orkest van Sofia, het strijkkwartet door het Vilniuskwartet, de pianotrio's door leden van het Academia kwartet, de werken voor piano solo door de Litouwse pianiste Müza Rubackyte, de Duitse Julia Severus en de Italiaans Francesco Bertoldi. De orgelwerken door Adriano Falcioni (op het Mascioni-orgel in Assisi), de werken voor harmonium door Joris Verdin, waarbij Jos van Immerseel meespeelt in de Prélude, Fugue et Variation. De opname van Stradella komt uit Luik (2012), door de Opera Royal de Wallonie o.l.v. Paolo Arrivabeni, het opera-oratorium Les Béatitudes maakt zijn opwachting met het Radio Sinfonieorchester des SWR o.l.v. good old Helmut Rilling (1933, ex Hännser, een opname uit 1990) en het symfonisch gedicht Rédemption is een opname uit 1976 van ons Radio Filharmonisch orkest o.l.v. Jean Fournet. Verbaast het dat de Nederlandse huispianiste van Brilliant Classics, Klara Würtz, ook nog om de hoek komt kijken in de sonate in A voor viool en piano? De organist Falcioni (1975) studeerde onder meer bij Bernard Winsemius, Gustav Leonhardt en Jacques van Oortmerssen. En hoeveel Nederlandse bezoekers verzopen in 2012 zowat in Luik bij de uitvoering van Stradella, waarbij het operatoneel volgepompt was met 45.000 liter water. Hoe krijg je het bij elkaar is de verzuchting van deze recensent die overigens in het 6 pagina's tellende cd boekje is vergast op een doorwrochte doch erg beknopte analyse van Francks oeuvre door David Moncur.
Terzijde!
Een interessante vraag dient zich aan of nieuwsgierigheid naar een bepaald werk, componist of uitvoerende wordt bevredigd met het zoeken op de pc met Spotify, YouTube of anderszins? Ook verschillende van deze uitvoeringen zijn te horen en te zien via de pc. Een fysieke geluidsdrager wordt echter meestal begeleid door tekstboek/hoestekst. Dat is voor de Vijfde van Beethoven wellicht niet zo nodig, maar bij César Franck is het absolute noodzaak. Dat blijft via de pc anders wat kaal. Bovendien moet je op internet wel weten wat je zoekt, terwijl een geluidsdrager - of een box als deze - de luisteraar veel onverwachte verrassingen biedt. Te denken valt slechts aan de vele toegiften op langspeelplaten en - in mindere mate - cd's die menige liefhebber naar onverkende verten voerden.