CD-recensie

 

© Siebe Riedstra, februari 2016

 

Ton sur Ton - Nieuwe muziek voor saxofoons en orgel

Wilson: Pulsar

(van) Rossem: Rothko - Ton sur Ton

Korvits: Sketches of Thule

(Piet) Kee: Performance

Amstel Quartet, Arno Bornkamp & Ties Mellema (saxofoons), Leo van Doeselaar en Pieter van Dijk (orgel)

Orgelparkrecords 014-2014 57'

Opname: januari & november 2014

 

Het Orgelpark tussen het Amsterdamse Vondelpark en de Overtoom is een omgebouwde kerkruimte waar vijf orgels het voor het zeggen hebben, liefst in de meest onverwachte combinaties. In 2014 werd daar uitgebreid stilgestaan bij de verjaardag van Adolphe Sax, met werken voor orgel en saxofoons. Zo te horen wordt op deze cd dankbaar gebruik gemaakt van de nieuwe speelmogelijkheden van het oorspronkelijk tweeklaviers Sauer-orgel. Het heeft een verplaatsbare speeltafel gekregen, plus alle computersoftware die je maar kunt verzinnen, zodat alle pijpen van het instrument in meerdere octaafliggingen op drie klavieren inzetbaar zijn. Solisten kunnen naast de speeltafel plaatsnemen, dus het contact tussen organist, solisten en luisteraars is optimaal en de organist kan voor de verandering volgen wat het publiek te horen krijgt. Een schitterende toepassing van moderne technologie. Vier eigentijdse componisten schreven werken voor deze combinatie. Van de Ier Ian Wilson klinkt 'Pulsar', en uit Estland komt 'Sketches of Thule' van Tonu Korvits, beide voor het Amstel Quartet. Andries van Rossem schreef 'Rothko' voor de altsax van Ties Mellema, plus 'Ton sur Ton' met het Amstel Quartet. In deze werken is Pieter van Dijk verantwoordelijk voor het orgelaandeel.

Zonder het buitenlandse aandeel in dit overzicht te willen bagatelliseren, toch even wat extra aandacht voor de beide Nederlanders. Andries van Rossem (1957) is van huis uit organist, en studeerde compositie bij Klaas de Vries, Peter-Jan Wagemans en Franco Donatoni. Zijn 'Rothko' is een klankgeworden herinnering aan de schilder Mark Rothko, waarin het muzikale verloop al even spaarzaam met materiaal omgaat als de visuele inspiratiebron. De saxofoon vormt daarbij naar de woorden van de componist een 'schaduwlijn'. Het idioom van Van Rossem laat de luisteraar ruimte voor zijn eigen beelden, in een boeiende combinatie van geclusterde herhalingen in afwisselend schurende dissonanten en rustgevende bijna-tonale velden. 'Ton-sur-ton' dat nadrukkelijk is ontworpen voor vijf spelers is een driedelige compositie - snel-langzaam-snel - waar in de epiloog de opening van Ton de Leeuws Sweelinck Variaties wordt geciteerd. Piet Kee (1927) schreef 'Performance' in 2009 voor Arno Bornkamp en Leo van Doeselaar - het is een ruimtewandeling die de saxofonist door de gehele kerkruimte naar zijn plaats naast de orgelbank voert. De organist Kee die weet te ontroeren met een eenvoudige Chaconne van Pachelbel heeft als componist kennelijk goed geluisterd naar Charlie Parker. De tekst meldt dat Piet Kee op verzoek van Arno Bornkamp een versie van 'Performance' heeft gemaakt voor twaalf saxofoons en orgel. Laat die er nou net niet opstaan. Jammer. Maar wel een dijk van een plaat.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links