CD-recensie

© Siebe Riedstra, maart 2014

Nordic Atmospheres, een weerkundige poging om zes componisten uit de Scandinavische en Baltische landen samen te brengen op één schijfje. De werkelijke samenhang is simpeler: Sinfonietta Riga is een strijkorkest, althans op deze opname. In het dagelijks leven is het een kamerorkest, en het is bloedjong; vanaf 2006 wordt het ondersteund door de Letse regering. Ik vermoed dat het ensemble al eerder wortel heeft geschoten, maar dat staat er in de bio niet bij. Wie het colofon van deze uitgave erbij pakt ziet dat de productie berust bij Normunds Schnee (Sne op zijn Lets), een voortreffelijke hoboïst, die tevens de artistieke leiding heeft van dit ensemble. Nu was diezelfde Normunds Schnee als solohoboïst van het Riga Philharmonic Orchestra in 1987 verantwoordelijk voor de vorming van een strijkorkest, de Riga Chamber Musicians, waarmee hij als dirigent optrad. Later zien we hem actief als assistent-dirigent van het Riga Philharmonic en Riga Philharmonic Chamber Orchestra.

Deze cd wordt gedirigeerd door de Deen Claus Efland (1974), gezien zijn leeftijd geen aanstormend jong talent, en afgaande op zijn achtergrond iemand die als concertmeester zijn sporen verdiende en als vanzelf is gaan dirigeren. Gezien het klinkende resultaat met succes: hier wordt op hoog niveau gemusiceerd, niet alleen in interpretatieve, maar ook in technische zin, en er is duidelijk hard op gewerkt. Veel van dit repertoire kennen we natuurlijk al, maar er is één stuk dat er met kop en schouders uitsteekt, en dat is het Klarinetconcert van de volkomen onbekende Letse componist Romualds Kalsons (1936). Het stuk dateert uit 1982, een jaar waarin de wereld nog niet echt bezig was met de nieuwe klanken die later vanuit de Baltische landen talloze muziekliefhebbers zouden fascineren. We denken dan natuurlijk aan componisten als Arvo Pärt uit Estland en Peteris Vasks uit Letland. Wie in Tallinn en Riga is geweest, weet dat we hier in de kern te maken hebben met Duitse steden, inclusief een cultuur die trots is op grote operahuizen en imposante concertzalen. Kalsons heeft voor dat publiek een heerlijk speelstuk geschreven waarin klezmeriaanse uitbundigheid en de introspectie van Sjostakovitsj hand in hand gaan. Het langzame deel, waarin een klavecimbel aan de strijkersklank wordt toegevoegd, is in zijn ontroerende eenvoud het hoogtepunt van deze schijf.

Peteris Vasks, Letlands nationale componist, mocht uiteraard niet ontbreken. Door zijn Musica Dolorosa uit 1983 werd Vasks de eerste eigentijdse componist die Letland op de kaart zette. Met de wijsheid die een afstand van dertig jaar nu eenmaal met zich meebrengt denk ik dat de handenwringende gebaren van Vasks niet veel kans maken op nog eens dertig jaar op het podium. Intussen zijn er evenwel genoeg opnamen uitgebracht om die voorspelling op een laag pitje te zetten.

Een pareltje is het opus 1 van Carl Nielsen, de Suite voor strijkers, niet bepaald oververtegenwoordigd in de catalogus. De overige werken zijn in legio verzamelingen te vinden, en ze maken dan ook niet het belang van deze cd uit. Maar...... er is een geheel andere toegevoegde reden om deze cd aan te schaffen, en dat is de prachtige opnamekwaliteit gecombineerd met een schitterende strijkersklank.

index