CD-recensie

 

© Siebe Riedstra, mei 2021

Schubert: Schwanengesang D 957 – Viola D 786 – Litanei D 343

Jasper Schweppe (bariton), Riko Fukuda (fortepiano)
Et'cetera KTC 1705 • 70' •
Live-opname: 20 okt. 2020, Studio Edwin Beunk, Enschede

   

Jasper Schweppe (1969) is kernlid van het Nederlands Kamerkoor en heeft zo het ‘geluk' dat hij als vijftigplusser in de voortslepende pandemie verzekerd is van een deel van zijn inkomen. Dat is dan tevens de reden dat hij niet in aanmerking komt voor steunmaatregelen; dus mag hij nu al meer dan een jaar lang zien rond te komen met de helft. Schweppe is er de man niet naar om bij de pakken neer te zitten en heeft zijn energie gestoken in een fors, om niet te zeggen kolossaal project: de registratie van alle liederen van Franz Schubert. Dat zijn er meer dan zeshonderd.

Schweppe komt uit een muzikaal nest: zijn vader had een succesvolle zangcarrière onder de naam Marius van Altena. Om verwarring met zijn zingende broer, tenor Reinier, te voorkomen koos Marius voor een onderscheidende achternaam. Zoon Jasper heeft het zingen dus met de paplepel ingegoten gekregen. Hij heeft een licht baritongeluid dat neigt naar het tenorale, een stem die door de Fransen met ‘bariton martin' wordt aangeduid. Een stem die eminent geschikt is voor de liederen van Schubert, een componist die op gezellige avonden met vrienden zichzelf al zingend begeleidde. Tijdgenoten berichten dat Schuberts stem het midden hield tussen tenor en bas – over baritons werd in de vroege negentiende eeuw nog niet gesproken.

Met de liederen van Schubert blijken we in de eenentwintigste eeuw alle kanten op te kunnen. Kortgeleden verscheen op het label DG een live-registratie van een uitvoering van Winterreise , vastgelegd in de New Yorkse Carnegie Hall voor een publiek van krap drieduizend fans van mezzosopraan Joyce di Donato. Een ‘far cry' verwijderd van de volgepakte ‘salons' waar Schubert zijn stem liet horen. En de lichte tenorale stem is sinds lang vervangen door het krachtige geluid van baritons en bassen, met Dietrich Fischer-Dieskau en Hans Hotter als lichtend voorbeeld, bij voorkeur begeleid op een Steinway van respectabele omvang.

Schweppe bewijst al sinds zijn eigen kijk op Winterreise, uitgebracht in 2015 op het label Et'cetera, dat het de moeite loont om Schubert uit te voeren in een intieme zetting, met een stem die niet uit is op uiterlijk vertoon, begeleid door een fortepiano van het soort dat Schubert zelf bespeelde. Kennelijk wordt dat geapprecieerd, want in 2019 verscheen een uitvoering van Die schöne Müllerin op Et'cetera. In beide gevallen was de Japanse Riko Fukuda zijn partner aan het klavier. Net als Schweppe doceert Fukuda aan het Twents Conservatorium, en dus was het logisch om de samenwerking te zoeken met Edwin Beunk, specialist in het restaureren van oude fortepiano's. In zijn Enschedese studio werden de opnamen gemaakt op een origineel instrument van Conrad Graf.

De derde etappe in deze virtuele Schubertiade verschijnt nu in de vorm van een live-opname van Schwanengesang, aangevuld met Viola en Litanei, opnieuw vanuit Studio Beunk. Dat gebeurt op een moment dat de eerste twee afleveringen in het grote Schubert-project – opus 1-7 en opus 8-19 – zijn gerealiseerd, en als download verkrijgbaar zijn, eveneens bij het label Et'cetera. Schweppe geeft zelf al aan dat de voltooiing hem ongeveer tien jaar zal gaan kosten, en dat hij de realisering onmogelijk uit eigen zak kan bekostigen. Op de website www.schubertiade.nl vindt u alle informatie.

Het eerste dat bij Schweppe opvalt is de verstaanbaarheid – woord voor woord kunnen we de hem al luisterend volgen, de bijgevoegde tekst is volkomen overbodig. De dynamiek wordt nergens overdreven – geen uitbundig forte of gefluisterd pianissimo. De Graf pianoforte past zich daar voortreffelijk bij aan. Ook pianiste Riko Fukuda volgt Schweppe in haar aandeel op de voet – het gebruik van de ‘Dämpfer' zorgt voor adembenemende momenten, luister maar naar ‘Ruh in Frieden' – het begin van de Litanei. De opnametechniek hanteert een simpel procedé: dit is geen Müllerin voor de concertzaal maar voor de huiskamer, en zo komt de opname ook bij de luisteraar binnen. Heerlijk intiem, zonder fratsen. Alsof Schubert bij u in de woonkamer kwam musiceren.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links