CD-recensie

© Siebe Riedstra, september 2021

Nog maar drie maanden geleden besprak ik hier een cd van het Brusselse ensemble Oxalys, met nonetten van Nino Rota, Bohuslav Martinu en Hanns Eisler, een prachtuitgave met bijzonder repertoire. Nu verschijnt op het label Alpha een uitgave met alweer het Nonet van Rota, maar deze keer aangevuld met kamermuziek van dezelfde componist: twee trio's en een (mini)blaaskwintet. De uitvoerenden vormen geen vast ensemble, maar kennen elkaar van haver tot gort. Pianist Eric Le Sage, klarinettist Paul Meyer en fluitist Emanuel Pahud zijn de oprichters van het Festival International de Musique de Chambre de Provence, in de sfeervolle omgeving van een negentiende-eeuws fabriekscomplex, even buiten Avignon. De drie werken samen in het kwaliteitsensemble Les Vents Français, en Pahud, solofluitist van de Berliner Philharmoniker, nodigde zijn concertmeester-collega Daishin Kashimoto uit. Contrabassist Olivier Thiery speelt in het Concertgebouworkest en doceert aan het Amsterdams Conservatorium.

Nino Rota (1911-1979) is een geval apart. Aanbeden door miljoenen om zijn filmmuziek voor Fellini en Coppola - zijn ‘score' voor The Godfather II werd beloond met een Oscar - en toch niet erkend door het concertpubliek waarvoor hij drie symfonieën, twee pianoconcerten, twee celloconcerten, zeven opera's en een vracht kamermuziek produceerde. Rota werd geboren in Milaan in een beschermde muzikale omgeving; zijn moeder was concertpianiste, zijn opa was componist. Rota was een componerend wonderkind: op zijn twaalfde werd een oratorium van zijn hand met succes uitgevoerd. Hij studeerde bij Pizzetti en Casella, en op advies van Toscanini in de Verenigde Staten aan het Curtis Institute in Philadelphia. Daar was hij leerling van Rosario Scalera in compositie, samen met Samuel Barber en Gian-Carlo Menotti; zijn leraar in orkestdirectie was Fritz Reiner. Rota zoog de muziek van de nieuwe wereld op als een spons en keerde terug naar Italië, vol met indrukken van Gershwin, Copland, jazz en blues.

Na de Tweede Wereldoorlog zag Rota zich geconfronteerd met het nieuwe post-Weberniaanse denken, waarin voor zijn anachronistisch geoordeelde scheppingen geen serieuze rol was weggelegd. Hij verhuisde naar het zuiden van Italië, waar hij in Bari directeur werd en tot zijn dood bleef van het Conservatorium. Vanuit die positie in de luwte was hij in de gelegenheid om een geweldige reputatie als filmcomponist op te bouwen. Zijn succes als huiscomponist voor de grote filmmaker Federico Fellini verzwakte zijn positie als componist voor de concertzaal nog meer, maar daar had het grote publiek geen last van: La strada , La dolce vita , 8½ , Prova d'orchestra , vestigden zijn reputatie voorgoed. Filmmaker en componist begrepen elkaar. Fellini's beelden zijn ondenkbaar zonder Rota's muziek – en omgekeerd. Rota schreef intussen onverdroten door, filmmuziek, opera's, concertwerken buitelden over elkaar heen, waarbij hij vrolijk leentjebuur speelde bij zichzelf, in een bonte kruisbestuiving tussen ‘ernstige' en ‘amusements' muziek; de term ‘crossover' bestond nog niet.

De drie volwassen kamermuziekwerken op deze uitgave worden aangevuld met een mini-blaaskwintet, een Piccola Offerta Musicale, een verwijzing naar Bachs Musikalisches Opfer van vier minuten. Ze worden ingeleid door twee Walsen op de naam Bach, die Rota later hergebruikte in de score voor de film Casanova . Eric Le Sage sluit af met twee van de veertien Preludes voor piano – Rota was zelf een uitstekende pianist – en had daar gezien de kwaliteit en de beschikbare ruimte nog best even mee mogen doorgaan.

Een pracht van een cd, exemplarisch opgenomen en gespeeld door de crème de la crème van internationale muziekwereld.

index