CD-recensie

 

© Siebe Riedstra, april 2014

 

(van der) Roost: From Ancient Times - Sinfonia Hungarica

Philharmonic Winds OSAKAN o.l.v. Jan Van der Roost

Naxos 8.573206 57'

Opname: 23 sept 2012, Izumi Hall, Osaka; 25 sept 2011, Daito Culture Center Thirty Hall, Osaka (Sinfonia)

 

Eigentijdse muziek is een fenomeen dat eigenlijk nog maar nauwelijks een rol speelt in het repertoire van onze gesubsidieerde orkesten. Jammer, want aan de kwaliteit van het gecomponeerde zal het niet liggen - ik hoef alleen maar terug te denken aan de jongste compositie van Reinbert de Leeuw. Zo'n stuk behoort van Groningen tot Eindhoven op de lessenaars te staan, om maar te zwijgen van Utrecht, Den Haag en Rotterdam. Niks Mahler en Sjostakovitsj. Gelukkig hebben we nog een 'parallel muziekuniversum' in de vorm van wat we oneerbiedig 'muziekcorpsen' noemen: de wereld van Harmonie en Fanfare. Daar wordt tegen de klippen op gecomponeerd, en die stukken worden allemaal gretig gespeeld. Neem nou zo'n stuk als de Sinfonia Hungarica van Jan Van der Roost: hier verschijnt het voor de derde maal op cd. Ook in Nederland hebben we zo'n componist: Johan de Meij. Zijn Symfonie met de titel 'Lord of the Rings' mag zich erop beroemen wereldwijd de meest gespeelde Nederlandse symfonie te zijn, en het aantal opnamen op cd is niet bij te houden.

De Belgische componist Jan Van der Roost (1956) loopt tegen de zestig en heeft een indrukwekkende staat van dienst. In Japan geniet hij bekendheid als vaste gastdirigent van de Philharmonic Winds van Osaka. Met dat orkest zijn ook de beide stukken op deze cd opgenomen - let wel, in slechts één dag per werk. Dat zegt iets over het professionele niveau van zo'n orkest, want denkt u niet dat dit naar hoempa klinkt. De componisten die zich bezighouden met het schrijven voor harmonie en fanfare zijn zich al decennia bewust dat een eigentijds idioom zich heel goed laat verenigen met een verstaanbare taal. Of ze dat van de Nederlander Henk Badings hebben geleerd weet ik niet, maar hij was wel iemand die het schrijven voor 'amateurs' volkomen serieus nam, en dientengevolge partituren afleverde die niet na één uitvoering in de la werden gelegd. Misschien helpt het feit dat er voor dit medium nauwelijks 'klassiek' repertoire bestaat ook wel een handje mee, Beethoven en Brahms zijn geen concurrenten.

Van der Roost heeft inmiddels een gigantisch oeuvre opgebouwd, waarin ook werken voor het 'gewone' symfonieorkest en koor- en kamermuziek een belangrijke rol spelen. Zijn grote verdienste ligt echter op het gebied van de 'Wind Music', en met name de populariteit van dit medium in de Verenigde Staten maakt het voor Naxos profijtelijk om er de editie Wind Band Classics op na te houden waarin al een vracht titels is verschenen. Van der Roost debuteert hier in deze serie met twee forse werken. Allereerst 'From Ancient Times' uit 2009, een hommage aan de Franco-Vlaamse School van de Renaissance - met beeldende kunstenaars als Rubens, Van Dijck, Breughel en Van Eyck, en componisten als Lassus, Willaert, Ockeghem en Obrecht. Waarbij direct aangetekend moet worden dat dit geen pastiche 'op de manier van' is geworden, integendeel. Van der Roost spreekt zijn eigen taal. Als je die zou moeten omschrijven kom ik heel oneerbiedig op 'Star Wars meets Ligeti' - het meeslepende van John Williams gecombineerd met de geheimzinnige wereld van de Hongaarse klankvinder.

De Sinfonia Hungarica is iets ouder (2001), en is een fors driedelig werk van bijna veertig minuten. De naam Sinfonia is niet misplaatst, maar eigenlijk doet het meer denken aan Taras Bulba van Janácek, een driedelig symfonisch gedicht. De ondertitels versterken die suggestie, ze zijn de namen van de koningen die Hongarije rond het eerste millennium hebben vormgegeven: Atilla, Arpád en Istvan. De muziek ontleent zijn bouwstenen aan het Hongaarse volkslied, dat aan het eind in al zijn grandeur tot klinken komt, als 'een levend orgel', om de componist te citeren. Oude vertrouwde harmonische patronen worden gecombineerd met geluiden die hun ontstaan vinden bij moderne meesters als Ligeti en Xenakis. In Atilla schreeuwen de musici er lustig op los om de moordzuchtige vorst plastisch uit te beelden.

Zoals gezegd, het orkest speelt op het hoogste niveau, en uiteraard laat de interpretatie onder de componist zelf niets te wensen over. De opname in ruim klinkende zalen is indrukwekkend in de climaxen en intrigerend in de spookgeluiden. Van der Roost zorgt zelf voor een heldere toelichtende tekst.

 


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links