CD-recensie

© Siebe Riedstra, september 2018

Symphony while the swans come forward is de poëtische titel van deze uitgave, ontleend aan een deeltje uit de derde akte van The Fairy Queen. Over de achtergrond van deze live-opname worden we weinig gewaar - niet in het boekje, en ook niet op de website van La Sfera Amoniosa. Was het een eenmalig concert of deel van een project? Het klinkend resultaat doet in ieder geval vermoeden dat er veel voorbereidend werk aan vooraf is gegaan. De informatie die dirigent Mike Fentross in zijn inleidende tekst verschaft gaat vooral over de gebruikte instrumenten en hun toepassing. Op youtube (zie de link hierboven) is zelfs een filmpje van bijna tien minuten te zien waarop trompettist en trompetmaker Graham Nickolson vertelt over de hier voor het eerst bespeelde twee zilveren trompetten die hij heeft gemodelleerd naar instrumenten die uit Purcells tijd stammen. Ook de rieten van de hobo's werden anders geprepareerd en uiteraard speelden de strijkers op darmsnaren met een concave strijkstok.

Mike Fentross kennen we als een voortreffelijke bespeler van de theorbe en aanverwante continuo-instrumenten. Zijn meest opvallende aanwezigheid was die in het Amsterdam Baroque Orchestra van Ton Koopman, in de opname van de complete cantates van Bach. Tijdens het zoeken naar andere opnamen van deze werken van Purcell stuitte ik al meteen op een registratie van de complete Fairy Queen, in zonnige tijden gemaakt voor het label Erato. Daarop wordt de continuopartij getokkeld door Mike Fentross. Aardig om vast te stellen dat Fentross vast veel geleerd heeft van Koopman, maar intussen zijn eigen klank heeft gezocht en gevonden. Opvallend aan die klank is de souplesse, de doorzichtigheid en de ruimte in de dynamiek. Met name het strijkorkest weet te boeien met adembenemend terughoudende pianossimi.

Sprekend over orkest, La Sfera Armoniosa begon in 1992 als een ensemble, en werd in 2006 uitgebreid tot een orkest, uit praktische overwegingen - men ging opera's begeleiden. Daarvoor is een dirigent nodig en dus vond Fentross een nieuwe uitdaging. Voor het hier opgenomen concert maakte hij een gevarieerde selectie uit de enorme voorraad theatermuziek die Purcell in zijn korte leven heeft geschapen. We lezen er weinig over, maar Henry werd geboren in 1659 en overleed nog voor het einde van de eeuw, in 1695. Hij werd even oud als Mozart.

Wanneer zijn muziek zo overtuigend wordt gespeeld als hier, blijkt dat we te maken hebben met een genie dat net als Bach, Handel en Mozart een geheel eigen klankwereld wist te scheppen - onmiddellijk herkenbaar en onverwisselbaar uniek. Johannette Zomer en Mike Fentross werken al decennia samen, en de keuze om het concert te verlevendigen met een aantal vocale bijdragen lag voor de hand. Live registraties hebben de nadelige eigenschap om bovenop de klankbron te gaan zitten, waardoor de bijdrage van Johannette een herfstig patina meekrijgt dat in de zaal waarschijnlijk niet opviel. Elders las ik ook nog een poging tot deskundig commentaar over 'valsspelende trompetten zonder ventielen' terwijl er toch duidelijk in de toelichting (en in het youtube filmpje) verteld wordt over het ontbreken van vingergaten. We hebben het dan over instrumenten die alleen maar natuurtonen kunnen voortbrengen, en ja, voor onze wohltemperirte oren klinkt dat vals.

Het enthousiasme waarmee Johannette Zomer, Mike Fentross en zijn orkest deze muziek weten over te brengen resulteert in een verrassend applaus. Verrassend omdat het publiek tachtig minuten muisstil heeft geluisterd. Een speciale vermelding gaat tenslotte naar slagwerker Norbert Pflanzer, die zijn fantasie smaakvol heeft losgelaten op die momenten in Purcells noten waar een extra geluidseffect op zijn plaats leek. Een windmachine hier, een woodblock daar, en een daverende paukensolo als openingsfanfare. Hut ab!

index