CD-recensie

 

© Siebe Riedstra, mei 2017

 

Pintscher: Bereshit (voor groot ensemble) - Uriel (voor cello en piano) - Songs from Solomon's Garden (voor bariton en kamerorkest)

Eric-Maria Couturier (cello), Dimitri Vassilakis (piano), Evan Hughes (bariton), Ensemble InterContemporain o.l.v. Matthias Pintscher

Alpha 218 • 74' •

Opname: september 2014 (Songs), april 2016 (Bereshit), mei 2016 (Uriel), Cité de la Musique- Philharmonie de Paris

https://www.youtube.com/watch?v=H8bvPW3JgXs

   

The first word of the Torah/Old Testament is  bereshit. In Hebrew  bereshit  means "in a beginning," and not "in the beginning"-it's one of many beginnings. This has always fascinated and encouraged me to move forward even sometimes without knowing where the journey will take me. Taking a detour can be very beautiful and rewarding.
Matthias Pintscher

Matthias Pintscher (1971) is een man met een overvolle agenda. Gelijke delen componist en dirigent houden elkaar in evenwicht, met het dirigeren als meest zichtbare activiteit op de voorgrond met vlak daarachter een indrukwekkend en nog steeds groeiend oeuvre. Pintscher werd geboren in de Duitse stad Marl, waar de (inmiddels opgeheven) Philharmonia Hungarica lange tijd een thuisbasis had. Op zijn zestiende zegde Matthias Duitsland vaarwel en vertrok naar Londen. Na een tussenoponthoud in Israel en verdere studie in Duitsland vestigde hij zich op zijn vijfentwintigste in Parijs. Tegenwoordig woont hij in New York, waar hij compositie doceert aan de Juilliard School of Music.

Pintscher werd in 2013 benoemd tot chef-dirigent van het Parijse Ensemble InterContemporain en is sinds 2016 verantwoordelijk voor het Luzern Festival Academy Orkest als opvolger van Pierre Boulez. Hij vervult gastdirecties bij alle belangrijke symfonieorkesten: op 2 februari 2018 maakt hij voor het eerst zijn opwachting bij het Koninklijk Concertgebouworkest met zijn vioolconcert mar-eh . Als dirigent heeft hij ooit lesgehad van Peter Eötvös, een van zijn voorgangers bij Ensemble InterContemporain. Met Eötvös deelt hij de opvatting dat dirigeren en componeren elkaar op niet te onderschatten wijze stimuleren.

Pintscher wordt door kenners beschouwd als de tweede belangrijke Duitse componist na Wolfgang Rihm (1952). De vergelijking met Rihm rijkt verder, want Pintscher is de jongste naam in de rij Hartmann - Henze - Rihm - Pintscher. Vier componisten die volharden in een expressionistische schrijfwijze die emotie stelt boven rekenkundige technieken. Dat de tijd zijn werk doet blijkt uit het feit dat Pierre Boulez, die de werken van de eerste twee niet zou hebben aangeraakt, zich actief inzette voor het werk van Pintscher.

Op 24 oktober 2015 dirigeerde Matthias Pintscher het Ensemble InterContemporain in de ZaterdagMatinee. Het programma eindigde met de eerste uitvoering in Nederland van Bereshit uit 2011/2 voor groot ensemble. Nu verschijnt het op een cd die dirigent en componist verenigt op een uitgave met recente werken. De beste introductie verschaft een filmclip waarin de componist zelf aan het woord is, de link staat hierboven.

Bereshit is het eerste woord van het Oude Testament, de Hebreeuwse Torah. Wie de Bijbel kent weet dat daar staat: In den beginne, of een moderne variant daarvan. Pintscher is gefascineerd door wat er in werkelijkheid staat: In een begin. Een scheppingsproces waarvan het begin niet duidelijk is - een intrigerende metafoor voor een componist. Voor Pintscher de aanleiding tot een werk dat uit het niets ontstaat - de aarde nu was woest en ledig - en dat in een worsteling naar houvast een paar tonen vindt. Uiteindelijk blijkt een f de grondtoon van het stuk, dat net als het scheppingsverhaal in zes episoden verdeeld is. Al even bijbels zijn de Songs of Solomon's Garden, een zetting van teksten uit Shir Hashirim, het Hooglied van Salomo. Ook Uriel voor cello en piano heeft met zijn verwijzing naar de aartsengel die Adam en Eva het paradijs uitstuurde een bijbelse achtergrond. Jammer genoeg wordt in de toelichting niet duidelijk gemaakt waar Pintschers fascinatie met bijbelse onderwerpen vandaan komt - zijn website biedt ook geen hulp.

Dankzij Sylvester Beelaert, programmeur van Musica Sacra Maastricht, werd ik attent gemaakt op een interview uit 2014 met Pintscher in het Franse blad Diapason. Daarin wordt de bovenstaande vraag gesteld, en het antwoord is eenvoudig: je suis juif - ik ben joods. Pintscher vertelt verder: 'sinds ik in New York woon [op het moment van het interview zeven jaar] ben ik me bewustgeworden van mijn joods zijn. Even voor mijn dertigste begon ik al met het bestuderen van de Torah en de Halakha. De interesse in mijn religie heeft ook betrekking op mijn werk als componist. De terugkeer naar mijn joodse wortels heeft me enorm geholpen om mijn ontwikkeling als kunstenaar te begrijpen'.

Pintscher noemt als kenmerkende eigenschap van het Ensemble InterContemporain de ongelofelijke precisie waarmee de muziek uitgevoerd kan worden, mede veroorzaakt door de ruimte die er in het repetitieproces zit. Als extra noemt hij de gallische lichtheid van het musiceren. Dat laatste is precies waar het in de muzikale taal van Pintscher ook op aankomt. Dat we hier met topuitvoeringen te maken hebben spreekt dan ook vanzelf.

Op 17 september 2017 staat Bereshit op het programma van Musica Sacra Maastricht.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links