CD-recensie

© Siebe Riedstra, december 2018

De Belgische klarinettist Vlad Weverbergh doet veel meer dan musiceren. Hij was een tijdje als soloklarinettist verbonden aan deFilharmonie, het orkest Antwerpen, maar geeft de voorkeur aan een bestaan waarin hijzelf de beslissingen neemt. Hij richtte het ensemble Terra Nova Collective op, bespelers van oude instrumenten. Maar hij stampte ook een Big Band (Vlad's Big Bite) uit de grond en een Klezhmer Ensemble (Trio Dor). Hij studeerde bij klarinetfenomeen Walter Boeykens aan het Conservatorium van Antwerpen, waar hij nu zelf docent basklarinet is. Te oordelen naar de extra klarinettisten op deze uitgave mogen we concluderen dat hij meer doceert dan alleen maar de basklarinet. Zouden de bespelers van de bassethoorn en de bassetklarinet in de vocale werken op deze cd zijn leerlingen zijn? Weverbergh speurt ook naar vergeten muziek. Eerder besprak ik hier een 'klarinetmis' van de Antwerpse componist Faber, en op deze cd breekt hij een lans voor een andere Vlaming, Peter van Maldere. De Symfonie van Peter van Maldere (Brussel, 1729-1768) is een van negenenveertig, geschreven door een componist die optrad en gepubliceerd werd in de belangrijke Europese muziekcentra van die tijd. Hij schreef zijn symfonieën in Brussel, maar ze vonden hun weg naar de bibliotheek van Haydn in Esterhaza.

Mozart schreef zijn klarinetconcert in de laatste maanden van zijn leven voor zijn vrijmetselaarsvriendje Anton Stadler. Stadler experimenteerde met een klarinet die in de laagte over een grotere omvang beschikte, maar het instrument dat hij bespeelde is van de aardbodem verdwenen, er is enkel een afbeelding bewaard gebleven. Niettemin is op basis daarvan een klarinet ontwikkeld die door het leven gaat als bassetklarinet (op bovenvermelde link te bekijken en beluisteren). Een naam die nogal eens aanleiding geeft tot verwarring met de bassethoorn en de basklarinet - totaal verschillende instrumenten. In de concertpraktijk kennen we wat Mozarts concert betreft twee soorten klarinettisten: de bespelers van de gangbare A-klarinet, en degenen die de voorkeur geven aan de bassetklarinet. De scheidslijn tussen beide loopt niet scherp, want iemand als componist alias klarinetvirtuoos Jörg Widmann speelt dit concert op een A-klarinet, terwijl men zou denken dat hij als componist interesse zou tonen voor Mozarts originele gedachten. Nu moeten we eerlijkheidshalve toegeven dat er van dit meesterwerk geen origineel handschrift bestaat, en dat de eerste druk verscheen in een editie voor de A-klarinet. Toch is uit die gedrukte editie zonneklaar op te maken hoe op bepaalde plekken de lage noten vermeden worden die op de bassetklarinet wel speelbaar zijn.

Vlad Weverbergh kiest niet alleen voor de bassetklarinet, hij kiest ook voor een klein instrumentaal ensemble dat oude instrumenten bespeelt (in de video op youtube tel ik vijftien strijkers). En hij doet iets origineels: hij heeft in Mozarts oeuvre gezocht naar solistische momenten voor de bassetklarinet en de bassethoorn, en gevonden in de opera La Clemenza di Tito en de concertaria Vado, ma dove? De solopartij speelt hij niet zelf, maar laat hij over aan twee dames, waarvan de een een medewerker is aan het begeleidend ensemble Terra Nova, en de ander al eens een cd opnam met Jos van Immerseel. Het stelt Vlad Weverbergh in de gelegenheid om de aria's te dirigeren (en naar zijn hand te zetten). Het resultaat is zonder meer boeiend, omdat de 'stiltemomenten' in deze werken nu eens niet in de eerste plaats vanuit de zang gedacht zijn, maar ook ruimte laten voor een instrumentale component. Wie getuige was van 'Clemenza di Tito, the Musical' die DNO onlangs presenteerde in het arrangement van Peter Sellars en Teodor Currentzis heeft kunnen vaststellen dat de 'stiltemomenten' in verkeerde handen lachwekkende proporties kunnen aannemen, hoe mooi er ook gezongen en gespeeld wordt. Daarvan is hier, dankzij de intelligente directie van Weverbergh en de ongekunstelde zang van Coline Dutilleul gelukkig geen sprake.

Vlad Weverbergh speelt niet alleen prachtig op zijn bassetklarinet, hij dirigeert met smaak en inzicht, en schrijft een voortreffelijke toelichting waarin hij de geschiedenis van de bassetklarinet haarfijn uiteenzet. In het boekje zit veel wit, dus een lijstje van de musici was een kleine moeite geweest - ze verdienen het.

index