Mozart: Vioolconcert nr. 1 in Bes, KV 207 - nr. 2 in D, KV 211 - nr. 3 in G, KV 216 - nr. 4 in D, KV 218 - Nr. 5 in A, KV 219 - Sinfonia Concertante in Es, KV 364.

Thomas Zehetmair (viool), Ruth Killius (altviool - KV 364), Orkest van de Achttiende Eeuw o.l.v. Thomas Zehetmair (1-4-5) en Frans Brüggen.

Glossa GCD 921108 • 2.17' • (2 cd's)

---

Wolfgang Amadeus Mozart werd in zijn latere leven liever niet herinnerd aan zijn vioolconcerten. Zij riepen pijnlijke herinneringen op aan de 'slavenarbeid' die hij moest verrichten in dienst van de aartsbisschop van Salzburg, Monseigneur Colloredo. Het ergste was misschien nog wel dat hij tot zijn verdriet de viool in het publiek moest bespelen, terwijl zijn diepste verlangens uitgingen naar een optreden als klaviervirtuoos, een ideaal dat hij uiteindelijk in Wenen wist te bereiken. De vele pianoconcerten die hij daar aan het publiek voorstelde werden alleen nog maar gecomplementeerd met het concert voor viool en altviool, zijn laatste uiting in het genre.

In 1990 en 1991, net dertig jaar oud, nam Thomas Zehetmair met het Londense Philharmonia Orchestra de Vioolconcerten 1-5 en 7 (niet van Mozart) op voor het label Teldec. De opnamen werden gemaakt in de Snape Maltings, Aldeburgh. Hij dirigeerde zelf vanaf de eerste lessenaar en speelde zijn eigen cadensen. Dat gebeurde allemaal nog op een modern instrumentarium. Maar inmiddels heeft Zehetmair de wereld van de historisch geïnformeerde muziekpraktijk betreden, met opmerkelijke gevolgen, getuige de veelgeroemde opname van het Vioolconcert van Beethoven met Frans Brüggen en het Orkest van de Achttiende Eeuw.  En dus werd het tijd voor een nieuwe opname van deze concerten, gemaakt over een periode van vijf jaar tussen 2000 en 2005, op locaties in Brazilië, het Utrechtse Vredenburg en de Rotterdamse Doelen. Omdat Frans Brüggen het niet zo ziet zitten om intercontinentale vliegreizen te ondernemen werd Zehetmair, die al eerder met het orkest had gewerkt als concertmeester, door het Orkest van de Achttiende Eeuw uitgenodigd voor een tournee naar Zuid-Amerika. Hij dirigeerde het orkest en fungeerde tevens als solist in de vioolconcerten 1,4 en 5 van Mozart, samengebracht op de eerste schijf van deze dubbel-cd. Op de tweede schijf dirigeert Frans Brüggen en speelt Zehetmair de concerten 2 en 3. Samen met zijn echtgenote Ruth Killius voegt hij de Sinfonia Concertante voor viool en altviool er aan toe.

	Frans Brüggen

Het is lang stil geweest rond de tandem van het label Glossa en het Orkest van de Achttiende Eeuw, maar nu schijnt de productie opnieuw op gang te komen. Gelukkig maar. Er is een subtiel verschil tussen de eerste cd van dit tweeluik, gespeeld en gedirigeerd door Zehetmair, en de tweede, gedirigeerd door Frans Brüggen. Door de combinatie dirigent-solist heeft Zehetmair het rijk alleen en weet hij de musici te inspireren tot een verregaande poëtische vrijheid. Om het laatste deel van het vijfde concert met solistisch bezette strijkers te beginnen schept pure magie. Uiteraard vaart de Sinfonia Concertante wel bij de leiding van een dirigent, en dan is Brüggen in deze context de beste keuze. Zehetmair is een ideale vertolker in dit repertoire, dat bij hem loskomt van diepbesnaarde cantilenes en oeverloos vibrato. Muziek die aan een zijden draadje hangt. Alert, humoristisch, fijnzinnig en bovenal technisch perfect klinkt zijn spel, gebracht op een schitterende Stradivarius met een achttiende-eeuwse strijkstok, en ook deze keer met zijn eigen cadensen.

De opnamen zijn uitgebracht onder de noemer The Grand Tour, refererend aan de werkwijze van het orkest: projectmatig wordt een tournee gewijd aan één programma, dat 'live' wordt opgenomen, liefst over meerdere concerten, en vervolgens samengesneden tot een cd-opname. Een beproefde methode die talloze gedenkwaardige concerten en evenzovele geluidsdragers heeft gegenereerd.

Ontelbare malen zijn deze concerten opgenomen, door grote violisten van alle tijden. Thomas Zehetmair luidt een nieuw tijdperk in. Luister maar.  

Thomas Zehetmair