CD-recensie
© Siebe Riedstra, januari 2014
Montsalvatge: Folia daliniana (Sinfonietta voor klein orkest - Madrigal sobre un tema popular (El cant des ocells) (voor mezzosopraan en ensemble) - Concertino 1 + 13 (voor viool en strijkers) - Serenata a Lydia de Cadaqués (voor fluit en piano) - Cinco Invocaciones al Crucificado (voor mezzosopraan en ensemble) Sasha Cooke (mezzosopraan), Tim Fain (viool), Sato Moughalian (fluit), Blair McMillen (piano), Perspectives Ensemble o.l.v. Angel Gil-Ordónez Naxos 8.573101 • 63' • Opname: sept 2012, Greenville Community Church, Scarsdale, New York |
 |
Xavier Montsalvatge mag dan niet tot de grote componisten van de twintigste eeuw worden gerekend, hij behoort wel tot het selecte groepje kleine meesters dat door één werk voor altijd de harten van muziekminnaars heeft veroverd: Cinco Canciones Negras, een liederencyclus voor mezzosopraan met pianobegeleiding. Dankzij Victoria de los Angeles en de orkestrale versie van de componist zelf te beluisteren in een legendarische opname voor alle tijden.
Montsalvatge (1912-2002) was een trotse Catalaan, in het jaar van deze opname tien jaar geleden gestorven en honderd jaar geleden geboren. Hij woonde en werkte zijn leven lang in Barcelona, en verdiende de kost in eerste instantie als muziekjournalist. Zijn Cinco Cancionas Negras ontstond in 1945, en zetten hem als componist op de kaart. De klanktaal van deze liederen woont in de buurt van Cuba, en is in al zijn folkloristische eenvoud diep ontroerend. Montsalvatge bleef niet in zijn suces hangen, hij doorliep in de loop van de volgende decennia een stilistische ontwikkeling die hem via de Parijse Groupe des Six in later jaren zou brengen tot de twaalftoonstechniek, maar altijd met die speelse Catalaanse insteek.
Deze cd geeft een prachtig overzicht van Montsalvatges componeren - niet vanuit Barcelona, maar New York. Dirigent Angel Gil-Ordónez heeft met zijn Perspectives Ensemble een rijk geschakeerd programma samengesteld. Folia Daliniana is een Sinfonietta voor klein kamerorkest, met enkelvoudig bezette houtblazers en voorzien van een ruime dosis dadaïstische humor. El Cant des Ocells is een succesnummer van Pablo Casals, een volksliedje dat in al zijn eenvoud direct je hart ingaat. Montsalvatge maakt een zetting voor mezzosopraan die concurreert met zijn eigen wiegeliedje Nine, Nine uit de Cinco Canciones Negras . Concertino 1+13 is geschreven voor vioolsolo en een dertienkoppig strijkorkestje in een neoklassiek Stravinskyaans idioom.
De wisseling naar de bezetting fluit en piano brengt middenin de cd een akoestische verschuiving teweeg, maar die is onvermijdelijk. Want het mooiste is voor het laatst bewaard: Cinco Invocaciones al Crucificado, een soort Stabat Mater voor mezzosopraan, drie fluiten, slagwerk, harp en piano. Hier evenaart Montsalvatge zijn Cinco Canciones : niet door meer van hetzelfde, maar door zichzelf te vernieuwen. De folklore van Cuba is vervangen door een lyriek die de sporen draagt van de twaalftoonsmethode van Schönberg. Maar net als zijn tijdgenoten Frank Martin en Luigi Dallapiccola weet Montsalvatge een eigen draai aan de toepassing van die methode te geven die direct tot het hart spreekt. Dat wordt op deze opname nog versterkt door de doorleefde en ontroerende interpretatie van mezzosopraan Sasha Cooke. Een cd om te koesteren.