CD-recensie

© Siebe Riedstra, mei 2019

Neeme Järvi is sinds 2010 chef-dirigent van het Nationale Orkest van Estland (net als in de periode 1963-1979), en dus vergast hij ons vanuit Tallinn met het soort repertoire dat we van hem en het label Chandos gewend zijn: onbekend en gemakkelijk te beminnen. Op deze cd twee complete balletten en de balletmuziek uit een opera van drie Franse componisten. De laatste is een enigszins vreemde eend in deze bijt, componist Jules Massenet was een halve eeuw ouder dan zijn beide collega's, en de balletmuziek uit zijn opera Herodiade is niets meer dan het verplichte dansnummer uit de vierde acte van zijn opera Herodiade. Dat was het moment waarop het mannelijk patronaat van de opera naar hun loges trok om de ballerina's te bewonderen. De opera kwam voor het eerst tot klinken bij de Brusselse Munt in 1881, en drie jaar later in Parijs. Het ballet bestaat uit de bekende karakterdansen: voor de Égyptiennes, de Babyloniennes, de Gauloises en de Phéniciennes plus een Final voor het gehele (vrouwelijke) corps. Een kwartiertje aangenaam vermaak zonder pretenties.

Voor de beide andere werken moeten we een halve eeuw vooruitspoelen naar het Parijs van 1945. Daar was het piepjonge Les Ballets des Champs-Élysées actief met als leiders choreograaf Roland Petit en librettist Boris Kochno. Zij gaven de Franse componist Henri Sauguet de opdracht voor een nieuw ballet met als onderwerp een rondreizende troep acteurs, Les Forains. Henri Sauguet (1901-1989) kennen we als een gewaardeerd lid van Le Groupe des Six, maar daar houdt het ook wel zo'n beetje op. Sauguet was vooral een theatercomponist, die muziek schreef voor films, opera's en meer dan twintig balletten. De muziek voor Les Forains voldoet in alle opzichten aan het beeld dat we hebben van de vrolijke kanten van de Groupe des Six.

Het succes van Les Forains vroeg om een vervolg, en een jaar later werd Les Amours de Jupiter gepresenteerd, op muziek van Jacques Ibert (1890-1962). Ibert was niet alleen iets ouder dan Sauguet, hij had ook een status verworven als directeur van de Villa Medici in Rome, het tehuis van de winnaars van de Prix de Rome. Ibert is een eclecticus die zich niet onder een noemer laat vangen, maar zijn partituren hebben één ding gemeen: ze worden gekenmerkt door een gallische helderheid. Stylistisch slingeren ze heen en weer tussen uitgesproken impressionistisch (Escales) en uitbundige music-hall (Divertimento). Les Amours de Jupiter is een knap stuk handwerk in een neoklassiek idioom met knipogen naar voornoemde genres.

De verzamelaars waarvoor deze uitgave bedoeld is zullen net als ondergetekende moeite hebben met wat in een modieus woord het format heet: de compilatie. Weliswaar een simpele compilatie van drie componisten, maar voor wie zijn cd's nog ouderwets in een kast bewaard toch een probleem. Wie van de drie? Of toch maar in de hoek diversen? Daarom even een verwijs naar een alternatief inzake Ibert. Op het label Timpani verscheen een cd met de beide balletten Les Amours de Jupiter en Don Quichote van Jacques Ibert. Les Forains werd ooit uitgebracht door EMI in een uitvoering door Michel Plasson en het orkest van Toulouse, maar dat wordt zoeken.

Samenvattend: dit is een uitgave die zichzelf door het geboden repertoire onmisbaar maakt. Järvi staat garant voor vakwerk, hij heeft zijn orkest onder controle en de opname is het werk van één man, Tammo Sumera, een vakman.

index