CD-recensie

 

© Siebe Riedstra, november 2009

 

 

Martinu: Complete werken voor viool en orkest - deel 1

Concert voor fluit en viool - Duo Concertante voor twee violen - Concert voor twee violen in D.

Bohuslav Matoutsjek (viool), Janne Thomsen (fluit), Régis Pasquier (viool, Duo), Jennifer Koh (viool, Concert), Tsjechische Philharmonie o.l.v. Christopher Hogwood.

Hyperion CDA67671 • 55' •


Dit is het eerste deel van de complete muziek voor viool en orkest van Martinu, dat wil zeggen: niet alleen de prachtige beide Vioolconcerten, maar alle werken waarin de viool een concertante rol speelt, plus de Rhapsody voor altviool. Bohuslav Martinu (1890-1959) produceerde partituren zoals een appelboom appels voortbrengt. Zoiets als Vivaldi en Telemann. Die vergelijking gaat in meer dan één opzicht op, want Martinu ontwikkelde gedurende zijn componerend leven een grote voorliefde voor het concerto grosso. De drie werken op deze cd leggen daar direct getuigenis van af, tot en met de obligate pianopartij die de rol van het continuo overneemt. Ze werden geschreven tussen 1936 en 1950, bepaald niet de gemakkelijkste periode uit Martinu’s leven, maar aan de muziek zul je dat niet horen. Dit is ontstuimige muziek die tegelijkertijd kan berusten, met stuwende ritmiek en verstilde lyriek. Christopher Hogwood mag zijn reputatie op een heel ander vlak hebben verdiend, hij en zijn uitstekende solisten geven deze lichte maar uiterst plezierige partituren het volle pond.

* * *

 

Martinu:

Complete werken voor viool en orkest

deel 2

Concerto da camera - Concert voor viool en piano - Tsjechische rapsodie (bewerking 1945).

Bohuslav Matoutsjek (viool), Tsjechische Philharmonie o.l.v. Christopher Hogwood.

Hyperion CDA67672 • 65' •


Deel twee van de complete werken voor viool en orkest van Bohuslav Martinu komt amper een half jaar na deel één uit, maar is eerder opgenomen, in april 2004. Dat deze cd’s nu pas verschijnen heeft ongetwijfeld te maken met een slepende en peperdure (en volgens velen onterechte) rechtszaak over de rechten op realisaties van oude muziek waarin Hyperion was verwikkeld. Dat ze het desondanks gered hebben is een felicitatie waard. Cd’s als deze komen niet elke dag uit. Het Concerto da camera (1941, Edgartown, Massachusetts) is een zelden gehoord (en opgenomen) werk voor viool, obligate piano, pauken en strijkorkest. De klankwereld is die van het befaamde dubbelconcert voor twee strijkorkesten, piano en pauken, Martinu’s onbetwiste meesterwerk. Zoals zoveel van Martinu’s werken voor kamerorkest is ook dit stuk geschreven voor Paul Sacher, maecenas dankzij mevrouw Sacher, en dirigent van het kamerorkest van Bazel. Door de communistische machtsovername in zijn geboorteland leefde Martinu in 1952 nog steeds in Massachusetts, waar hij een Amerikaanse opdracht ontving tot het schrijven van een concert voor viool, piano en orkest. Hoewel hij het schreef na zijn neo-impressionistische Fantaisies symphoniques keert hij in dit concert weer terug naar zijn oude liefde, het concerto grosso. De Tsjechische Rhapsodie uit 1945 (niet te verwarren met die voor koor en orkest uit 1918) werd door Martinu geconcipieerd voor viool en orkest, voor Fritz Kreisler (die het nooit uitvoerde, het was te moeilijk en Kreisler was de 70 al gepasseerd). Aan orkestreren kwam de componist tijdens zijn leven niet toe, en dus gaf de Martinu-Foundation die opdracht aan Jiri Teml. Het stuk werd in 2001 voor het eerst gespeeld. Dit repertoire is goud waard, en deel twee wordt al even mooi gespeeld als deel één.

* * *

 
   
 

Martinu:

Complete werken voor viool en orkest

deel 3

Suite Concertante, twee versies en Rhapsody-Concerto voor altviool.

Bohuslav Matoutsjek (viool, altviool), Tsjechische Philharmonie o.l.v. Christopher Hogwood.

Hyperion CDA7673 • 69' •

Martinu:

Complete werken voor viool en orkest

deel 4

Vioolconcerten nr. 1-2.

Bohuslav Matoutsjek (viool, altviool), Tsjechische Philharmonie o.l.v. Christopher Hogwood.

Hyperion CDA7674 • 54' •


De beide vioolconcerten van Bohuslav Martinu vormen het sluitstuk van een project dat niets dan de grootste lof verdient, alle concertante werken waarin de viool de hoofdrol speelt, samengebracht op vier – separaat verschenen - cd’s. Een huzarenstukje van violist Bohuslav Matoutsjek, die voor het schitterende Rhapsody-Concerto terloops de altviool ter hand neemt. Christopher Hogwood staat hem bij alsof hij nooit anders gedaan heeft, het is overduidelijk dat hij een grote liefde voor de muziek van Martinu koestert. Hopelijk gaat hij door met zijn ontdekkkingsreizen in dit enorme en rijke oeuvre. Deel drie bevat twee versies van hetzelfde werk, de Suite Concertante voor viool en orkest, beide geschreven in opdracht van Samuel Dushkin, de man die ook het Vioolconcert van Strawinsky ten doop hield. De twee versies verschillen zoveel van elkaar dat het volstrekt gerechtvaardigd is om ze beide op één cd samen te brengen. Het afsluitende werk is één van Martinu’s bekendste: het Rhapsody-Concerto voor altviool, een opdrachtwerk voor de altviolist van het beroemde Kolisch Quartet. Op deel vier zijn de beide vioolconcerten van Martinu samengebracht, waarvan het eerste eveneens in opdracht van Dushkin werd geschreven. Het is de enige cd in deze serie die een doublure maakt met een bestaande opname: die van Josef Suk en Vaclav Neumann op Supraphon. De nieuwkomer doet daarvoor in niets onder en is opnametechnisch zelfs een stuk aangenamer om naar te luisteren. Alle opnamen dateren uit de periode 2004/5 (alleen het Eerste vioolconcert verscheen eerder op Supraphon in 2001). Hyperion verdient een gelukwens dat ondanks de enorme financiële aderlating die zijn deel werd dankzij de eerdergenoemde juridische schermutselingen die resulteerden in een bizarre rechterlijke uitspraak, een schitterende uitgave als deze alsnog tot stand heeft kunnen komen.

_________________
Naschrift: inmiddels (februari 2019) compleet uitgebracht (klik hier).


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links