CD-recensie

 

© Siebe Riedstra, oktober 2018

 

Harbison: Requiem

Jessica Rivera (sopraan), Michaela Martens (mezzo), Nicholas Phan (tenor), Kelly Markgraf (bariton), Nashville Symphony Chorus & Orchestra o.l.v. Giancarlo Guerrero
Naxos 8.559841 • 54' •
Live-opname: 12 & 13 mei 2017, Schermerhorn Symphony Center, Nashville, Tennessee (VS)

   

John Harbison (1938) is een van de belangrijkste Amerikaanse componisten van het moment, wat mag blijken uit het feit dat de Metropolitan Opera hem in 1995 de opdracht gaf tot het schrijven van een opera. Het werd The Great Gatsby, naar het boek van F. Scott Fitzgerald, een opera waarin Harbison zijn liefde voor de jazz kon combineren met zijn bewondering voor Stravinsky en Schönberg. Harbison begon zijn loopbaan al op jeugdige leeftijd - op zijn elfde had hij zijn eigen jazzband. De cantates van Bach waren een andere grote passie, waaraan later Stravinsky werd toegevoegd, en zoals te verwachten hield hij zich een tijd lang bezig met seriële technieken. In 1994, toen de digitale bomen nog tot in de hemel groeiden bracht het label Decca een cd uit met de Tweede Symfonie en het Hoboconcert van Harbison, gepeeld door het orkest van San Francisco onder Herbert Blomstedt. Daarop is in het sprankelende hoboconcert (1991) de invloed van de jazz onmiskenbaar, terwijl in de Tweede symfonie (1987) de geest van Schönberg vecht met de schaduw van Stravinsky.

Vocale muziek heeft altijd een belangrijke rol gespeeld in het componeren van Harbison, getuige een fors aantal liederencycli en zijn directe betrokkenheid bij koren als dirigent en componist. In 1985 begon hij simultaan ideeën te noteren voor The Great Gatsby en een Requiem. Dank zij de Metropolitan Opera kon hij Gatsby eerder realiseren dan het Requiem, maar een opdracht van het Boston Symphony Orchestra maakte ook dat project in 2001 tot werkelijkheid. Een werkelijkheid die een paar dagen na de ondertekening van het contract apocalyptische vormen aannam met de verwoestingen van 9/11. De première van het Requiem vond plaats op 6 maart 2003 en werd gedirigeerd door niemand minder dan Bernard Haitink, die net zijn vierenzeventigste verjaardag had gevierd. Zullen we nooit meer zeuren over Haitinks gebrek aan inzet voor nieuwe muziek? Wel jammer dat er geen spoor te vinden is van hoe het klonk, en dat de verslaggeving terughoudend was over de kwaliteiten van het werk.

Vijftien jaar later is er dan eindelijk een opname van het Requiem, niet uit Boston maar uit Nashville. Daar mag niet lacherig over worden gedaan, want Nashville was in de tijd dat Kenneth Schermerhorn er de baton hanteerde een bastion voor de promotie van eigentijdse muziek. Dat men het plaatselijke nieuwe muziekcentrum naar hem heeft vernoemd is alleen maar terecht. De nieuwe chef is sinds 2009 Giancarlo Guerrero, en de kwaliteit van het orkest is er in de tussenliggende jaren zeker niet op achteruitgegaan. Het koor is vanzelfsprekend samengesteld uit amateurzangers en aspirerende professionals, en zo klinkt het ook.

Maar hoe klinkt het Requiem van John Harbison? De beroemde Requiems die de muziekgeschiedenis ons heeft nagelaten grijpen je bij de strot, dus zijn we hopeloos verwend. Er zijn twee zaken die waarschuwen voor een al te rap oordeel. In de eerste plaats de kwaliteit van de koorzang - het Nashville Symphony Chorus heeft zich uit de naad gewerkt, en geen kwaad woord, maar er is weinig fantasie voor nodig om vast te stellen dat het beter kan. In de tweede plaats de cerebrale opstelling van de componist. Waarom heeft hij juist in dit werk gekozen voor een afstandelijke benadering van deze tekst, waar hij in vroeger werk zijn emoties de vrije loop heeft gelaten? Dit Requiem heeft geen behoefte aan een vergelijking met dat van Britten, het moet op zijn eigen merites beoordeeld worden, en daarvoor is één keer beluisteren niet genoeg. Drie keer ook niet, kan ik u verzekeren.

De bijgeleverde gegevens vermelden niets van een live-opname, maar aangezien op 12 en 13 mei in Nashville twee concerten gegeven werden met de Eerste Symfonie van Robert Schumann en het Requiem van John Harbison kan het hier alleen maar om live-registraties gaan.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links