CD-recensie

© Siebe Riedstra, oktober 2018

Componist en organist Naji Hakim (1955) werd geboren in de Libanese hoofdstad Beirut. Hij ontving zijn opleiding in Parijs bij Jean Langlais en Rolande Falcinelli. Van 1985 tot 1993 was hij titulair organist van de Basilique du Sacré-Coeur te Parijs, aansluitend volgde hij Olivier Messiaen op aan de Église de la Trinité, waar hij tot 2008 werkzaam bleef. Hakim behoort al decennialang tot de wereldtop van componerende en improviserende organisten en is de schepper van een kolossaal oeuvre. Niet alleen van orgelwerken, al dan niet in combinatie met andere instrumenten of orkest, maar ook instrumentale muziek en grote vocale werken.

Hakim is een componist die de Franse traditie van Franck, Vierne en Messiaen voortzet. In die traditie staat de communicatie met de luisteraar centraal, zowel in de zondagse eredienst als in de concertzaal. Hakim gaat daarin verder dan zijn voorgangers, en verwerkt invloeden van de jazz en aanverwante lichte genres met groot gemak, en dat is op deze uitgave duidelijk te horen. Strenge geesten zullen Hakim verwijten dat hij Olivier Messiaen in de uitverkoop zet in zijn Salve Regina voor viool en orgel. Of erger nog, dat hij misbruik maakt van de populariteit van Astor Piazzolla in een spectaculair Capriccio voor viool en orgel. Men kan ervan denken wat men wil, een feit is dat hij met die twee tracks de oren op scherp heeft gezet, en de deur wijd open heeft gezet naar een groter publiek.

Eerst even terug naar het begin, met op de eerste track een gregoriaanse versie van het Salve Regina, gezongen door een tenor met een uitgesproken Brits accent en een nog veel meer uitgesproken vibrato. Theoretisch klopt het, maar in de praktijk werkt het niet echt. Terwijl de Britse organist Simon Leach juist met veel enthousiasme een veelkleurige hommage aan Hakim heeft samengesteld. In het titelwerk, The Embrace of Fire, zit ook nog twee keer een gregoriaanse onderbreking, en ook daar werkt het storend. Nog een keer gaat het mis bij de introductie tot de Toccata voor de Epiphany, daarna zijn we van deze goedbedoelde vocale opmaten verlost. Ze storen niet allen door hun overbodigheid, ze zijn ook opnametechnisch niet geïntegreerd. Gelukkig hebben ze onder het kopje plainsong steeds een eigen track, dus ze zijn gemakkelijk uit te programmeren. In de Diptique willen mijn oren niet wennen aan de stemming van de blokfluit, die soms net niet synchroniseert met het orgel, maar de verrichtingen van blokfluitspeler John Turner zijn ronduit fenomenaal.

De rest van de cd bestaat uit een orgelwerk waarvan het derde deel, een Toccata, zijn plek in het repertoire heeft veroverd: de Hommage aan Stravinsky, in 1987 door de echtgenote van de componist ten doop gehouden in de Londense Royal Festival Hall. Stravinsky had een hekel aan het instrument ('het ademt niet') en heeft er dan ook geen noot voor geschreven. In deze Hommage doet Hakim een poging om de essentie van Stravinsky's vocabulaire op het orgel over te brengen, en dat is hem voortreffelijk gelukt.

Aparte vermelding verdient de Toccata on the Introit for the Feast of the Epiphany, een werk dat door Simon Leach op 6 januari 2016 in première werd gebracht op het instrument waar ook deze opname werd gerealiseerd. Een meesterlijk stuk waarmee Hakim bewijst dat de vermenging van stijlen in vakkundige handen kan leiden tot indrukwekkende resultaten. Alleen al om die Toccata is deze uitgave meer dan de moeite waard.

index