CD-recensie

 

© Siebe Riedstra, februari 2014

 

Ford: Salomé Fast (voor groot ensemble, verteller en live-elektronica) - Comma (voor klarinet en piano) - Chain (voor groot blaasensemble) - Westron Wind (voor prepared piano, altviool en sopraan) - The Disk (voor strijkkwartet en verteller) - Al-Fatiha (voor trombone en groot blaasensemble) - Liedje voor Annette (voor speeldoos)

Naures Atto (verteller), Asko Ensemble o.l.v. Stefan Asbury [Salomé]; Derek Bernet (klarinet), Guy Livingston (piano) [Comma]; KCO o.l.v. Reinbert de Leeuw [Chain]; Jacqueline Horner-Kwiatek (sopraan), Rebecca Wexler (altviool), Ron Ford (prepared piano) [Westron Wind]; Farandole Quartet, Ron Ford (verteller) [The Disk]; Koen Kaptijn (trombone), Orkest de Volharding o.l.v. Jurjen Hempel [Al-Fatiha]

Attacca CD 2013.136 65'

Live-opname: 20 febr 1997, Concertgebouw A'dam (Salomé); 4 okt 1996, IJsbreker A'dam (Comma); 28 maart 1996, Concertgebouw A'dam (Chain); 27 maart 2003, IJsbreker A'dam (Al-Fatiha)

 

Ron(ald) Ford (1959, Kansas City ) is An American in Amsterdam . Na zijn basisopleiding in de Verenigde Staten studeerde hij vanaf 1983 verder in Nederlend. Ton de Leeuw en Louis Andriessen waren zijn leraren. Wie de uitzendingen van Radio4 volgt zal zijn naam regelmatig tegenkomen bij de 'aftiteling' van concerten als opnameleider. Bovendien zien we hem een administratieve voortrekkersrol spelen in het Nederlandse componeren. Hij was voorzitter van Componisten '96 en secretaris van de afdeling compositie van het Nederlands Fonds Podiumkunsten. Zijn meest in het oog springende wapenfeit is echter de toekenning van de Matthijs Vermeulenprijs in 1998 voor zijn compositie Salomé Fast.
Dat laatste in aanmerking genomen heeft het even geduurd, maar hier is de eerste cd die in zijn geheel gewijd is aan werk van Ron Ford. Ze verschijnt niet voor niets op het eenmanslabel Attacca van Sieuwert Verster. Beiden trekken ze onverstoorbaar hun eigen spoor in het Nederlandse muziekbedrijf, niet gehinderd door modes of subsidiegevers.

Wat onmiddellijk opvalt op deze schijf is de aanwezigheid van drie forse werken voor blazers, wisselend in samenstelling en achtergrond. Drie werken die hun oorsprong vinden in de 'tweede Haagse School' rondom Louis Andriessen. Ron Ford geeft daar overigens zijn eigen Amerikaanse draai aan. Voor het bijna mathematisch en liturgisch consequent uitwerken van zijn materiaal heeft hij geen geduld. Dat blijkt al direct uit een titel als Salomé Fast. Salomé is de opera van Richard Strauss. Fast is de meest geliefde knop van onze afstandsbediening. Het resultaat is een opera van iets meer dan tien minuten. Wees gerust, de noten van Strauss worden niet verminkt.

Drie jaar eerder ontving Ron Ford de opdracht voor een stuk voor de blazers van het Koninklijk Concertgebouworkest. Dat werd Chain - ketting - een uiterst virtuoze partituur die zich kan meten met het beste op dat gebied, maar te moeilijk is voor de meeste ensembles. Ze wordt hier perfect gespeeld onder de leiding van Reinbert de Leeuw; de ketting wordt gevormd door elkaar overlappende muzikale schakels die bestaan uit repeterende bouwstenen die zowel ritmisch als harmonisch bepaald zijn. Hij gebruikt in beginsel hetzelfde materiaal als Philip Glass, maar geeft zijn publiek een uitdaging - geen zoethoudertje.

Na de vulkanische activiteiten van Chain volgt een werk waarin de wind letterlijk uit een andere hoek waait. In Westron Wind uit 1990 beweegt de klank zich op de tast, en overhandigen altviool, sopraan en geprepareerde piano elkaar voorzichtig breekbare toonhoogtes. Hetzelfde procédé wordt gehanteerd in The Disk, een werk waarin de stem van de componist een solistische rol speelt. Ford leest een tekst voor van Jorge Luis Borges, het tempo van de vertelling is bepalend voor het muzikale verloop van de begeleiding - voor strijkkwartet.

Met Al-Fatiha uit 2000 betreden we de wereld van De Volharding: van de straat, keihard en swingend - compleet met saxofoons en basgitaar. Vijf jaar scheiden deze partituur van Chain, maar het kolossale verschil ligt niet in de ontwikkeling van de componist, maar aan de kameleontische manier waarop Ford weet te reageren op de hem gestelde uitdagingen. Al-Fatiha vindt zijn impulsen in een voordracht van het eerste vers van de Koran door kantor Kani Karadja. De cadans van die voordracht bepaalt het materiaal van de solistische trombone van het begin, wiens rol in de tweede helft wordt overgenomen door de Kantor - een bandopname die gaandeweg elektronisch wordt gemanipuleerd.

De cd wordt passend afgesloten met een liedje voor speeldoos, opgedragen aan echtgenote Annette den Heijer. Annette maakt mooie dingen voor de VPRO en in 1994 produceerden ze samen een cd met speeldoosklanken van dertig componisten.

Eén componist, zoveel verschillende geluiden, die alle nog lang naklinken in je herinnering. Dat is knap werk, en dan hebben we het nog niet eens gehad over de stukken die hier niet zijn opgenomen, maar gelukkig wel op youtube te zien zijn. Een voorbeeld: 'De Reisgenoot' is Fords bijdrage aan de serie 'De Magische Muziekfabriek - spannende concerten voor de jeugd in Muziekcentrum Vredenburg.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links