CD-recensie

 

© Siebe Riedstra, augustus 2020

Defining DAHL - The Music of Ingolf Dahl

Dahl: Concert voor altsaxofoon en blaasorkest - Hymn - Music for 6 brass instruments - The Tower of Saint Barbara, symphonic legend

New World Symphony o.l.v. Michael Tilson Thomas
Argo 444 459 • 72' •
Opname: januari 1994, Broward Centre for the Performing Arts, Miami (VS)

   

Onder het artikel van Albert van der Schoot over de documentaire Missing Voices - The Irreparable Loss Of Jewish Composers In The Shoah (klik hier), staat een verwijzing naar een ander project, Serenade trifft Blues, met werken van Dick Kattenburg en Ingolf Dahl. Dick Kattenburg heeft dankzij de activiteiten van de Leo Smit Stichting ruim een halve eeuw na zijn dood opnieuw een podium gekregen, maar wie was Ingolf Dahl?

Ingolf Dahl werd in 1912 geboren als Walter Ingolf Marcus, de oudste zoon van een Duitse vader van Joodse komaf, jurist Paul Marcus, en een Zweedse moeder, Hilda Maria Dahl. Na Ingolf kwamen nog drie kinderen, en in het gezin was ruime aandacht voor kunstzinnige vorming. Broer Gert Marcus ontwikkelde zich tot een beeldhouwer van wereldfaam. Ingolf studeerde piano aan de Hamburgse Hochschule für Musik, en zette zijn studie vanaf 1933 onder de dreiging van het opkomende Nazisme voort in Zürich. Om in zijn levensonderhoud te voorzien werkte hij als korrepetitor en huisdirigent aan de Züricher Opera, waar hij onder meer meewerkte aan de wereldpremières van Mathis der Maler van Paul Hindemith en Lulu van Alban Berg. In 1939 werd het hem ook in Zwitserland te heet onder de voeten en nam hij de wijk naar Californië. Eenmaal in Amerika nam hij een nieuwe identiteit aan. Uit Walter Marcus - een overduidelijk Joodse naam - werd Ingolf Dahl, naar eigen zeggen met Zweedse voorouders.

Californië had zich in korte tijd ontwikkeld tot een thuishaven voor uitgeweken componisten: Schoenberg, Stravinsky, Korngold, Milhaud, Castelnuovo-Tedesco en Krenek zijn maar enkele van de honderden namen. Ingolf Dahl was een handige allrounder, die zich manifesteerde als pianist, dirigent, componist, musicoloog, criticus en docent. Hij draaide zijn hand niet om voor een concerttournee met Gracie Fields, en maakte arrangementen voor Victor Borge. Nadat hij kennis had gemaakt met Igor Stravinsky, die hem aannam als amanuensis, met als tastbaar resultaat de vierhandige pianoversie van de Danses Concertantes. In 1945 kreeg hij een aanstelling als docent en dirigent aan de University of Southern California. In die hoedanigheid zorgde hij voor spraakmakende concerten; zijn bekendste leerling is Michael Tilson Thomas.

Ingolf Dahl was een uiterst productief musicus, maar hield weinig tijd over om te componeren. Zijn portefeuille bestaat slechts uit een dertigtal werken - niet alleen uit tijdgebrek, maar ook door een scherpe zelfkritische instelling. Zijn muzikale vocabulaire is voorspelbaar beïnvloed door Stravinsky, met uit zijn Zwitserse tijd een restje Hindemith.

Het spreekt vanzelf dat Michael Tilson Thomas de drijvende kracht is achter deze uitgave, en in een persoonlijke bijdrage in het boekje lezen we onder meer:

'He was a musician's musician, and above all a real composer. His output of more than 30 compositions includes masterworks, among which especially the Sonata seria, Concerto a tre, Trio, Concerto for Alto Saxophone and Wind Orchestra and Music for Brass Instruments stand as some of the finest pieces of the last thirty years.' (MTT schreef deze woorden naar aanleiding van het overlijden van Dahl, in de Los Angeles Times van 20 september 1970).

In 1995 zag MTT kans om met het door hem opgerichte New World Symphony, gebaseerd in Miami, Florida, een cd op te nemen die werd uitgebracht op het label Argo. Argo was destijds een nevenactiviteit van Decca, en is inmiddels opgeheven. De cd werd in 2010 opnieuw uitgebracht op een ander Amerikaans label, Phoenix. Twee werken uit bovengenoemd lijstje kregen een plaats op deze uitgave. De cd opent met het Concert voor altsaxofoon en blaasorkest, zonder enige twijfel het topstuk uit de catalogus van Dahl, waarvan intussen al vijf opnamen voorhanden zijn. Beslist een stuk dat de aandacht verdient van de vele saxofonisten die Nederland rijk is, om maar te zwijgen van de tientallen uitmuntende blaasorkesten. Hetzelfde geldt voor Music for Brass, een driedelig sextet voor koperblazers. De Hymn voor groot orkest werd in zijn oorspronkelijke versie voor piano opgedragen aan de echtgenote van de componist (een huwelijk voor de bühne, Dahl was homoseksueel). The Tower of Saint Barbara uit 1954 was oorspronkelijk een balletpartituur, maar werd in die vorm nooit uitgevoerd. Dahl gaf het voor de concertzaal de titel Symphonic Legend mee.

Het spreekt vanzelf dat MTT en zijn orkest van uitgelezen virtuozen deze werken in topuitvoeringen aan het publiek voorstellen. John Harle is de gedroomde solist in het saxofoonconcert en de opname in het Broward Theatre (operahuis annex concertzalen in Miami) laat niets te wensen over. Een schitterend pleidooi voor een vergeten meester.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links