CD-recensie

 

© Siebe Riedstra, februari 2019

 

Bons: Nomaden

Jean-Guihen Queyras (cello), Atlas Ensemble o.l.v. Ed Spanjaard
BIS-2073 • 62' • (sacd)
Opname: okt/nov 2016, Muziekgebouw aan het IJ, Amsterdam

https://www.youtube.com/watch?
v=grO47U-3M20

 

Joël Bons is de derde Nederlander binnen negen jaar die de prestigieuze Grawemeyer Award krijgt toegekend. Louis Andriessen was in 2011 de eerste, twee jaar later was Michel van der Aa de gelukkige. Het zegt iets over de kwaliteit van het Nederlandse componeren, waarbij opvalt dat conventioneel schrijven voor een symfonieorkest geen rol speelt. Andriessen heeft het orkest tot op hoge leeftijd geen noot waardig gekeurd, van der Aa combineert componeren met eigen uitgewerkte filmbeelden, Bons bouwde het Atlas Ensemble met instrumenten uit alle windstreken.

Eerst even iets over de prijs. De Grawemeyer Award (ingesteld in 1985) was ooit de grootste geldprijs die een componist kon verwerven, met de bijnaam Nobelprijs voor muziek. Ze werd ingesteld door grootindustrieel H.Charles Grawemeyer, en ondergebracht bij de University of Louisville (USA). Tot 2010 bedroeg de prijs $200.000, door de 'crisis' werd ze gehalveerd. Belangrijker is de lijst van uitverkorenen. In het eerste jaar was dat Witold Lutoslawski, een jaar later György Ligeti. Corigliano (1991), Penderecki (1992), Adams (1995), Adès (2000) en Boulez (2001) volgden, om de belangrijkste te noemen. In 2011 viel de eer voor het eerst te beurt aan een Nederlander: Louis Andriessen. Tot de spelregels behoort dat de prijswinnaar plaatsneemt in het selectiecomité voor de volgende kandidatuur. In 2012 won Esa-Pekka Salonen, en hij is er dus mede verantwoordelijk voor dat van der Aa de prijs in 2013 ontving.

Joël Bons (1952) heeft in de eerste plaats faam verworven als oprichter van het Nieuw Ensemble (in 1980) en het Atlas Ensemble (in 2002). In 2017 werd de structurele subsidie voor deze ensembles ingetrokken. De jongens en meisjes die verantwoordelijk waren voor die beslissing staan met de toekenning van deze Nobelprijs voor de Muziek behoorlijk in hun hemdjes. Hoe dan ook, wie het laatst lacht, lacht het best, en lachen kunnen we met Joël Bons de componist. In zijn ruim een uur durende Nomaden voor cello en groot intercultureel ensemble schoot deze luisteraar regelmatig in de lach. Geen lach of ik schiet, maar prikkelende humor zoals we die kennen van Joseph Haydn. Nomaden was een opdrachtwerk voor de Cello Biennale Amsterdam, met een hoofdrol voor cellist Jean-Guihen Queyras. De premiére vond plaats op 28 oktober 2016, en dit is een live-registratie van dat concert, met aanvullende correcties die op 5 november werden gerealiseerd. Guido Tichelman was verantwoordelijk voor de opname en het heeft er alle schijn van dat de Grawemeyer Award het label BIS over de streep heeft getrokken om deze kant-en-klare registratie uit te brengen.

Ze doen dat met een origineel truukje. De cd is voorzien van een sticker met de tekst BIS ecopack, een trotse primeur voor het label. De flaptekst luidt als volgt: This sleeve is made of FSC/PEFC-certified material with soy ink, eco-friendly glue and water based varnish. It is easy to recycle, and no plastic is used. Echt niet? Het ecopack zit verpakt in een plastic jasje.

Joël Bons mag onwijs trots zijn op zijn Grawemeyer Award, en Jean-Guihen Queyras en het Atlas Ensemble onder Ed Spanjaard leveren een topprestatie. De componist zorgde zelf voor een uitgebreide toelichting en op youtube kunt u een trailer bekijken die meer zegt dan duizend woorden.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links