CD-recensie
© Siebe Riedstra, november 2013
32 FOOT - The Organ of BachBach: Pedal-Exercitium in g, BWV 598 – Passacaglia in c, BWV 582 – Trio in d, BWV 583 – Toccata, Adagio und Fuge in C, BWV 564 – Preludium und Fuge in g, BWV 535 – Preludium in c, BWV 546 – Concerto in d nach Vivaldi, BWV 596 – Fuga in g, BWV 578 – Ach wie nichtig, ach wie flüchtig BWV 644 Blindman: Koen Maas (sopraansax), Roeland Vanhoorne (altsax), Piet Rebel (tenorsax), Raf Minten (baritonsax), Eric Sleichim (tubax) Klara 426927 • 60' • Opname: 2012, Academiezaal St.Truiden (B)
Blindman plays BachBach: Koraalpartita’s: Christ, der du bist der helle Tag BWV 766 – O Gott, du frommer Gott BWV 767 – Ach, was soll ich Sünder machen BWV 770 – Sei gegrüsset, Jesu gütig BWV 768 Bl!ndman Saxophone Quartet Francois Deppe (sopraansax), Claudius Valk (altsax), Eric Sleichim (tenorsax), Piet Rebel ( baritonsax) Emarcy Records 157675 • 63' • Opname: juli 1999, Academiezaal St. Truiden (B) |
|
Bachs monumentale oeuvre gearrangeerd voor saxofoonkwartet en tubax, is de vrolijke ondertitel van ‘32 FOOT, The Organ of Bach’. De eerste vraag die zich opdringt is: wat is een tubax? Een tubax is een saxofoon met dezelfde omvang als een contrabassaxofoon, maar van een veel compacter formaat. Het is een splinternieuw instrument, dat in 1999 werd ontwikkeld door de Duitse bouwer Benedikt Eppelsheim. Het wordt bespeeld met het mondstuk van een baritonsax, en de vingerzettingen zijn die van de traditionele saxofoon.
De geestelijke vader van Bl!ndman is Eric Sleichim (Antwerpen, 1958), saxofonist, componist en theaterman. Het saxofoonkwartet Bl!ndman is slechts een van de vele initiatieven die hij heeft ontwikkeld, en het spelen van Bach had daarin zeker geen prioriteit. Maar om zijn kwartetleden scherp te houden liet hij ze voor aanvang van een repetitie of concert vaak een Bachkoraal spelen. Spelenderwijs – en op verzoek van veel zalenbazen – ontstond zo het idee om dan maar eens met Bach aan de slag te gaan: Bl!ndman plays Bach. Dat was in 1999, en het resultaat was een doorslaand succes – en dat succes is nog niet eens zo gemakkelijk uit te leggen. Want als je als saxofoonkwartet Bach gaat spelen begin je toch echt niet zo maar met de vier koraalpartita’s voor orgel – repertoire dat zelfs op orgelconcerten niet bepaald op de voorgrond treedt. Sleichim heeft het klaargespeeld om zijn arrangementen van deze muziek zo prikkelend te maken dat je ogenblikkelijk de oren spitst. Dat komt vooral omdat hij bepaalde speeltechnieken die voortkomen uit experimentele muziek verplaatst heeft naar Bach. Niet op een manier die vervreemdend werkt, maar door de juiste percussieve accenten aan te brengen op de juiste plaats. Uit de jazz kennen we al het laten ‘tikken’ van de kleppen van een sax. Bij Bach zorgt dat voor een swingend effect, zonder ooit vulgair te worden. Vergeet Jacques Loussier.
In 2013 zakken we een verdieping naar beneden met 32 FOOT, The Organ of Bach. Daarvoor is uitbreiding van het saxofoonkwartet nodig, want dat orgel heeft een vijfde stem, het pedaal.
32 voet slaat op de oude manier van meten, met el, voet en duim. De 32 voet is de langst mogelijke orgelpijp, met een lengte van zo’n tien meter te bewonderen in de Bavo te Haarlem of de Laurens te Rotterdam. Op een saxofoon is zoiets niet te realiseren, zelfs niet op een tubax, maar je komt een eind in de goede richting. Eric Sleichim heeft niet alleen de arrangementen geschreven, hij heeft ook heel slim de hulp van een organist ingeroepen. Reitze Smits, zelf een heel slimme arrangeur van orgeltranscripties stond het kwintet met adviezen bij, en het resultaat klinkt als een orgel. Beter dan een orgel zelfs, want met vijf saxofoons kun je zo zuiver spelen als je wilt – je hebt geen last van een Wohltemperiert Klavier.
Ik geniet al jaren met volle teugen van Bl!ndman plays Bach, en verheug me nu al op het vervolg op 32 FOOT.