CD-recensie

© Siebe Riedstra, november 2017

De Verenigde Staten hanteren vanouds een pikorde in de grote orkesten die het land rijk is, en de top daarvan kennen we als de Big Five: New York, Chicago, Boston, Philadelphia en Cleveland. Dat het lijstje inmiddels al lang niet meer klopt is alleen maar een gezond teken - de USA herbergen honderden orkesten die onder de radar van de 'big five' vliegen. Kenmerken van een levendig muziekleven met componisten waar we hier nog nooit van gehoord hebben. Zo'n componist is Claude Baker (1948), die van 1991 tot 1999 gedurende acht jaar als 'composer in residence' - huiscomponist - verbonden was aan The St. Louis Symphony, het orkest waar Hans Vonk gelukkige jaren doorbracht. Uit dat laatste jaar, waarin Baker een eredoctoraat ontving van de University of Missouri, dateert de uitvoering van The Mystic Trumpeter, gedirigeerd door Hans Vonk.

Claude Baker is geen wereldbestormende klankvinder, maar hij heeft een fijne neus voor de klanken die anderen voor hem hebben verzonnen. In The Mystic Trumpeter herkennen we ogenblikkelijk twee grote voorgangers: Charles Ives en Olivier Messiaen, vertegenwoordigers van onverenigbare klankwerelden die hier niettemin tot een boeiende symbiose worden gedwongen. Uit de 'Unanswered Question' van Ives pikt Baker het motto, de vraag die de trompet in de opening stelt. Modale koperakkoorden van Messiaen geven het antwoord, afgewisseld met het strijkerstapijt dat Ives in zijn compositie op de achtergrond neerlegt. Het derde deel van The Glass Bead Game gaat onverbloemd over Rusland, met citaten uit Sjostakovitsj (DSCH) en Rachmaninov, maar die hebben een dramaturgische functie. In de overige werken is geen sprake van directe citaten, maar wel van een vrijpostige eclectische instelling. Dat resulteert in muziek die de luisteraar op een slimme manier bij de les houdt, zoiets als het lezen van een goed boek.

Orkesten en universiteiten werken in Amerika samen wanneer het gaat om het verlenen van compositie-opdrachten. Dat zo'n systeem vruchten afwerpt wordt hier in de praktijk bewezen. De werken die Baker als huiscomponist voor het orkest van St. Louis schreef komen dankzij een ruimhartige ondersteuning van de University of Indiana (waar Baker nu doceert) uit in live-uitvoeringen op het label Naxos. Een tweede cd is inmiddels verschenen, met een pianoconcert waarin Marc-André Hamelin soleert - daarover later meer.

Deze cd geeft een mooie inkijk in het muziekleven waar Hans Vonk gedurende de laatste jaren van zijn leven mee te maken had, en is alleen al om die reden de moeite van het beluisteren waard.

index