CD-recensie
© Siebe Riedstra, juli 2014
Bach: Partita voor viool solo nr. 1 in b, BWV 1002 - nr. 2 in d, BWV 1004 - nr. 3 in E, BWV 1006 - Sonate voor viool solo nr. 1 in g, BWV 1001 - nr. 2 in a, BWV 1003 - nr. 3 in C, BWV 1005 Alina Ibragimova (viool) Hyperion CDA67691/2 • 2.19' • (2 cd's) Opname: dec 2008, januari en februari 2009, Henry Wood Hall, Londen |  |
De Sonates en Partita's voor viool solo van Johann Sebastian Bach behoren tot de top van het klassieke repertoire, en dan beperk ik me niet tot de viool in zijn eentje. Dit is schitterende muziek, en niet voor niets hebben componisten na Bach zich uitgesloofd om de originele noten voor andere bezettingen te bewerken. Dat geeft aan dat er iets problematisch kleeft aan deze werken - en dat heeft niets te maken met de noten van Johann Sebastian. De uitvoeringspraktijk van de Sonates en Partita's is opgegroeid in de twintigste eeuw. Al meer dan honderd jaar gelden ze als de Olympus voor wat je als vioolvirtuoos kunt bereiken. Dus klinken ze al meer dan honderd jaar naar viool - en niet naar muziek. Wat ik daarmee bedoel? Beluister een willekeurige opname en u wordt geconfronteerd met de krachtmeting tussen Bach en de instrumentalist die zijn noten interpreteert. Daarbij wordt hij flink gehinderd door de beperkingen van een instrument dat anders is uitgerust dan Bachs origineel. Kortom, iedere nieuwe opname van dit repertoire laat horen hoe de betreffende virtuoos zich verhoudt tot de noten en hun realisatie. In de loop van een eeuw zijn we wel steeds verder toegekropen naar steeds betere oplossingen van het probleem. Maar we denken nog steeds viool - niet Bach.
Alina Ibragimova (1985) heeft op het label Hyperion schitterende opnamen gemaakt van muziek van Hartmann, Roslavets en Szymanowski. Niet bepaald componisten die de weg vrijmaken voor Johann Sebastian. Met deze uitgave uit 2009 zorgt ze voor een volkomen verrassing. Hier is dan eindelijk een interpretatie die Bach in zijn muzikale hart raakt. Niet op een tijdeigen instrument, maar gewoon op de viool waarop Alina ook Mozart en Sibelius speelt. Het resultaat is verbluffend - geen darmsnaren, geen oude strijkstok; maar wel consequent volgehouden non-vibrato, gepaard aan een vlekkeloze intonatie. Aan virtuositeit komen we overigens niets tekort - het tempo van het laatste deel van de eerste sonate is duizelingwekkend. De kracht van Ibragimova ligt in het feit dat ze de techniek voorbij is.