CD-recensie

 

© Siebe Riedstra, oktober 2012

 

 

Bach & Luther – Bach Contextueel deel 2

Bach: (Dorische) Toccata in d (orgel) BWV 538 – Cantate ‘Ein feste Burg ist unser Gott’ BWV 80 – Dies sind die heil’gen zehn Gebot (orgel) BWV 678

(Johann Christoph) Bach: Motet ‘Merk auf, mein Herz, und sieh dorthin’

Bach: Christ lag in Todesbanden (orgel) BWV 718 – Cantate ‘Christ lag in Todesbanden’ BWV 4 – Fuge in d (orgel) BWV 538

Leo van Doeselaar (orgel), Gesualdo Consort Amsterdam en Musica Amphion o.l.v. Pieter-Jan Belder
Leden Gesualdo Consort: Dorothee Mields & Nele Gramss (sopraan), Terry Wey & Marnix de Cat (altus), Charles Daniels & Harry van Berne (tenor), Jelle Draijer (bas) en Harry van der Kamp (bas en artistiek leider).

Et'cetera KTC 1442 • 77' •

Opname: juni 2012, St. Georgenkirche Glauchau (D)

www.bachcontextueel.nl


Belder kondigt in zijn inleiding nadrukkelijk geen complete cantatecyclus aan, maar wel een vervolg. Daarin figureert Cantate 80, ‘Ein feste Burg’, waarin Bach een heuse pedaalpartij voor het orgel verwerkte. Dat wordt genieten.

Woorden waarmee ik de bespreking van Bach Contextueel 1 afsloot (klik hier), en menigeen zal zich afgevraagd hebben of dat vervolg er ooit zou komen. Harnoncourt en Leonhardt, Leussink en zijn Holland Boys Choir, Gardiner op zijn SDG label, Rilling voor Hänssler, Koopman voor Marchand en zijn leerling Suzuki voor BIS hebben de complete Cantates eens en voor altijd in de catalogus gezet. Dat is al dringen en duwen. Daar komen dan de historische uitgaven van Karl Ristenpart (Audite), Karl Richter (DG) en Fritz Werner (Erato) bij. En dan hebben we het nog niet gehad over de verkoopsuccessen van Philippe Herreweghe. Sinds het Bachjaar 2000 is er heel wat veranderd. De ‘music industry’ ligt op zijn gat, maar de aanbidders van J.S.B. hebben het nog nooit zo riant gehad. En die aanbidders blijven luisteren – en kopen. Met of zonder ‘industry’.

Terug naar de essentie. Het ‘mission statement’ van deze onderneming is tweeledig: een enkelvoudig bezet ‘koor’ en een volwassen gebruik van het kerkorgel, met alle betrokkenen verzameld rond de orgelbank op de orgelgalerij. Zo willen Belder en zijn maten laten horen hoe de uitvoeringspraktijk van weleer gereproduceerd kan worden. Een korte filmimpressie op bovenstaande website maakt een en ander aanschouwelijk.

De titel ‘Bach Contextueel’ mag een tikkeltje belerend aandoen, het resultaat is allesbehalve dat. Bach & Luther is een noemer die de kraan openzet voor niets dan schitterende muziek. En de manier waarop deze Bachrakkers te werk gaan is andermaal uiterst prikkelend. Leg de cd in de speler en je kunt niet meer stoppen, en al luisterend wordt je door het bijgeleverde boekwerk stukken wijzer. Over Luther, Bach, en de dingen die hen verbinden. Om te beginnen Luthers lijflied: ‘Ein feste Burg ist unser Gott’ – Een vaste burcht is onze God. Eeuwenlang een strijdlied van de protestanten in hun voortdurende krijg met de katholieken. Want laten we eerlijk wezen, godsdienst is de beste motorolie voor de oorlogsmachine. En voor wie het vergeten is, een halve eeuw geleden bevochten protestanten en katholieken elkaar in Nederland als moslims en joden een eindje verderop. En niemand vond dat vreemd.

Heerlijk dat Bach Contextueel deze emoties doet herleven. Heerlijk ook dat de orgelpartij in ‘Ein feste Burg’ door een zestienvoets bazuin geblazen mag worden. Daar kan geen kistorgeltje tegen op. Heerlijk vooral de herontdekking van het Motet ‘Merk auf’, van Johann Christoph Bach, op de melodie van ‘Ein feste Burg’. Muziek die zich kan meten met die van zijn jonge neef J.S., en door Dorothee Mields in de enkelvoudig bezette sopraanpartij wordt gezongen met de schoonheid van een engel.

De twee werken waarom het hier gaat, de beide Cantates, worden geflankeerd door bijpassende orgelwerken. Die worden uiteraard gespeeld op het orgel van de kerk waar ook de rest van deze cd werd opgenomen. Leo van Doeselaar behoeft geen nadere introductie, net als Musica Amphion en het Gesualdo Consort.

Het tweede deel van de prachteditie Bach Contextueel overtreft zomogelijk het eerste deel nog door individuele prestaties en interessante ontdekkingen. Wie weet wat deel drie voor verrassingen in petto heeft.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links