CD-recensie
© Siebe Riedstra, juli 2025
Babadjanian: Vioolsonate in bes – Elegie in memoriam Aram Katsjatoerjan – Pianotrio in fis Igor Ruhadze (viool), Jeroen den Herder (cello), Vital Stahievitch (piano) |
|
De Armeense componist Arno Babadjanian (ook gespeld als Babajanian, Babadzhanian etc.) is samen met Aram Katsjatoerjan de meest geliefde componist in zijn geboorteland. Hij werd geboren in 1921 in Jerevan, studeerde daar vanaf zijn zevende piano aan het Komitas Staatsconservatorium, en compositie in Moskou bij Vissarion Shebalin. Babadjanian verwierf vooral faam als pianovirtuoos en componist van populaire liederen. In zijn vroege werken maakt hij gebruik van de traditionele muziek van Armenie, halverwege de jaren vijftig (na de dood van Stalin…) vinden we in zijn werk invloeden van Bartók en Schönberg. Net als Katsjatoerjan schreef Badabjanian drie soloconcerten, voor piano (1944), viool (1949) en cello (1962). Bekendheid heeft hij vooral verworven met twee kamermuziekwerken: een Pianotrio (1952) en een Vioolsonate (1959), die hier al eerder werden besproken. Babadjanian overleed in 1983 in zijn woonplaats Jerevan.
De cd opent met bovengenoemde Vioolsonate uit 1959, die de sporen draagt van de toegenomen invloeden uit het westen na het overlijden van Stalin in 1953: dat hij haar opdroeg aan Dmitri Sjostakovitsj is zeker geen toeval. Zonder ook maar een seconde zijn eigen idioom te verliezen heeft Babadjanian met deze sonate een werk geschapen waarvoor Sjostakovitsj zich niet geschaamd zou hebben. Wat bijzonder opvalt is het gebruik van diens iconische D.S.C.H. motto in het derde deel, en wonderlijk dat daarvan in diverse toelichtingen (ook bij deze uitgave) geen melding wordt gemaakt. Nog wonderlijker is dat zo'n schitterend werk achter het ijzeren gordijn is blijven hangen. De wereldpremière werd verzorgd door Leonid Kogan, en het zegt genoeg dat deze uitvoering door Igor Ruhadze de vergelijking ruimschoots kan doorstaan.
Als intermezzo laat pianist Vital Stahievitch ons kennismaken met de ‘lichte' kant van Babadjanian, de Elegie in memoriam Aram Katsjatoerjan uit 1978.
Afgaande op de discografische beschikbaarheid is het Pianotrio uit 1952 met meer dan vijftien opnamen Babadjanians meest gespeelde kamermuzikale werk. Het werd opgedragen aan een trio dat bestond uit violist David Oistrach, cellist Svjatoslav Knoesjevitski en pianist Lev Oborin. Die laatste werd bij de wereldpremière vervangen door de componist, zelf een uitnemend pianovirtuoos. Het is een onmiddellijk aansprekende partituur die de volbloed romantiek van Rachmaninov combineert met karakteristieke elementen uit de Armeense folklore.
De opname werd gerealiseerd in de MuziekHaven te Zaandam, die dit trio met zijn uiterst sfeervolle ambiance heeft geïnspireerd tot een schitterende presentatie van repertoire dat er werkelijk toe doet.