CD-recensie

 

© Maarten Brandt, maart 2018

 

Bach: Johannes-Passion BWV 245 (versie 1724 + appendix versie 1725)

Georg Poplutz (tenor - evangelist), Yorck Felix Speer (bas - Christus), Julia Kleiter (sopraan), Gerhild Romberger (alt), Daniel Sans (tenor), Matthias Winckhler (bas), Bachchor Mainz en Bachorchester Mainz o.l.v. Ralf Otto
Naxos 8.573817-18 • 2.12' • (2 cd's)
Opname: april 2017, Christuskirche, Mainz (D)

   

Konden we nog niet zo lang geleden nog steevast beweren dat de Johannes-Passion met een inhaalslag bezig was wat het aantal cd-registraties aanging, er gaat nu geen jaar voorbij of we worden weer met een of meerdere registraties van dit bijzondere werk verrast. Alleen al op het Naxos-label - deze nieuwe vastlegging meegerekend - zijn twee opnames verkrijgbaar, die er allebei mogen zijn. Ook al zijn ze niet van het niveau van onder andere Herreweghe I (Harmonia Mundi), Pierlot (Mirare) en Jacobs (Harmonia Mundi), maar dan leggen we de lat wel heel erg hoog. Wel duidelijk is dat dankzij de al dan niet pionierende ontwikkelingen binnen de uitvoeringspraktijk van Bachs meest dramatische passie, het gemiddelde vertolkingsniveau in den brede in niet onaanzienlijke mate is gestegen. Waar nog bij komt dat men dus in werkelijk alle denkbare prijsklassen met verklankingen van dit werk wordt bediend die de toets der kritiek meer dan kunnen doorstaan. Bovenstaande release vormt op deze regel geen uitzondering. Alleen, en dat is meteen mijn voornaamste punt van kritiek bij deze nieuwe uitgave, ofschoon wordt beweerd (niet alleen op het hoesje, zelfs ook in de toelichting) dat het om de 1749-versie zou gaan, betreft het hier onverkort de 1724-editie. We horen hier bij voorbeeld bij de beruchte tenoraria uit het tweede deel niet de woorden "Mein Jesu, ach! Dein Schmerzhaft bitter Leiden."etc. maar "Erwäge", terwijl ook het middendeel van de sopraanaria uit het eerste gedeelte niet eindigt met de zinsnede "Bis das du mich lehrest geduldig zu leiden" maar met "selbst an mir zu ziehen, zu schieben, zu bitten." Maar nu terug naar het klinkende resultaat, waarbij het opvallend is te kunnen vaststellen hoe men van de nieuwste inzichten ook op lokaal niveau profiteert. Getuige bijvoorbeeld een continuogroep die zowel orgel, klavecimbel als luit omvat.

Rustpunten
Daar staat weer tegenover dat het koor, maar ik bedoel dit nu niet negatief, een oratoriumachtige indruk maakt. Dat betekent niet zelden een verzadigd en soms zelfs vol geluid, dat echter nergens op konto van de vereiste doorzichtigheid is gegaan. De koralen verlopen in een afwisselend tempo, soms vlot, maar evengoed heel mooi rustig en uitgebalanceerd, zoals "O, grosse Lieb" en het tweede couplet van "Wer hat dich so geschlagen?" Zulke momenten fungeren binnen het geheel als weldadige en contemplatieve rustpunten, want Otto tekent - en terecht - voor een benadering die over vrijwel de gehele linie wordt getypeerd door veel vaart en dat is een aanpak die de Johannes als een handschoen past. Ook met de solistische bezetting kan men ingenomen zijn. Neem alleen al de vrouwelijke protagonisten die niet de eerste en de besten zijn (Romberger tekende onlangs nog voor het altaandeel in de opname van Mahlers Derde onder Haitink met het orkest van Bayerische Rundfunk - BR). Maar de overige vocalisten doen hier meestal allesbehalve voor onder, ook al had Sans' "Erwäge" wat mij betreft nog net iets feller mogen klinken en komt Winckhlers ritmische articulatie ("Eilt, ihr angefochtnen Seelen") een enkele maal wat te hoekig over. Zowel de evangelisten- als de Christuspartij van respectievelijk :Poplutz en Speer houden de luisteraar door hun intense en emotionele pleidooi geducht bij de les. Hoe overtuigend deze qua uitvoeringspraktijk eclectische Johannes ook over komt, de appendix met de van de 1724-versie afwijkende onderdelen uit de 1725-editie klinken mij nog idiomatischer in de zin van barokker en scherper geëtst in de oren, niet in de laatste plaats waar dit het ensemble betreft. Wie voor een zacht prijsje een topuitvoering van speciaal dit materiaal in huis wil halen weet dus wat hem of haar te doen staat. Rest nog te melden dat de akoestische ambiance van de Mainzer Christuskirsche door de technici heel mooi in de bytes is gevangen.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links