CD-recensie
© Kees de Leeuw, juli 2024
Black Pencil - Into Space Tsoupaki: Into Space Noordegraaf: Almere 100 Strootman: Popular Archeology-Volca #1 - Sea Level Kyriakides: Observatory Carrasco Hernandez: The Gangway Maunders: Muurhagedis Artaç: Earth Sea Maier: Stormproofing Black Pencil |
Het kwintet Black Pencil (blokfluitist en artistiek leider Jorge Isaac, panfluitist Matthijs Koene, altvioliste Esra Pehlivanli, accordeonist Marko Kassl en percussionist Enric Monfort) heeft sinds 2020 Almere als thuisbasis. Het is wellicht niet de eerste plaats waar je aan denkt voor een (eigentijds) klassieke-muziekensemble, maar er gebeurt meer in Almere op muziekgebied dan ik durfde te denken. Gelukkig is Black Pencil een ensemble dat steeds nieuwe wegen zoekt en vindt en zich niet door vooroordelen laat tegenhouden. Cultureel Almere mag blij zijn met deze inwoners!
Black Pencil wordt geïnspireerd door de relatie tussen natuur en muziek en zeker ook het groene en ruimtelijke Flevoland. Als wandelaar en als semi-gevorderde vogelaar kan ik beamen dat deze provincie de natuurliefhebber enorm veel te bieden heeft. En natuurlijk de ruimte, een verademing als je zelf in een gemeente woont waar elke lege plek schijnt te (moeten) worden opgevuld.
De provincie steunde het idee van de nieuwkomer Black Pencil in het Nieuwe Land om nieuwe werken te laten componeren voor dit bijzondere project. De cd bevat vier composities de gebaseerd zijn op het landschapskunstwerk, een combinatie van beeldende kunst, architectuur en landschap. Deze kunstvorm ontstond in de jaren zestig in de Verenigde Staten, aangeduid met ‘Land Art'. Kunstenaars creëerden bijzondere, vaak zeer grote kunstobjecten door gebruik te maken van het landschap.
Callilope Tsoupaki (*1963) vond inspiratie in de Groene Kathedraal (1996) van Marinus Boezem. Voor Yannis Kyriakides (*1969) was het favoriete object het zonnevizier oftewel het Observatorium van Robert Morris. Het werd in 1977 opnieuw opgebouwd in Flevoland nadat het aanvankelijk voor de tentoonstelling ‘Sonsbeek buiten de Perken' (1971) was bestemd. Het stond destijds tussen Santpoort en Velzen Het heeft enheeft naast zijn astronomische waarde een interessante akoestiek. Sea Level van Richard Serra wordt bewonderd door Aart Strootman (*1987) en Meriç Artaç (*1990) houdt op zijn beurt van Aardzee (1982) van Piet Slegers.
De vier componisten zijn met zorg geselecteerd en schreven zeer uiteenlopende, boeiende composities. Mij spreekt Observatory van Kyriakides het meeste aan omdat het naast het melancholieke karakter associasties oproept met elementen uit de natuur
Almere 100 van de in 1974 geboren Arnoud Noordegraaf (1974) verwijst naar honderd jaar historie, van de drooglegging van de Noordoostpolder in de jaren '40 naar de toekomst van de stad Almere in 2040. Voor het project 'Suburbia in de buurt' van het gelijknamige theatergezelschap Suburbia spraken geboren Almeerders over hun herinneringen en verwachtingen. De teksten werden aangevuld met interviews door de componist. Ze worden vertolkt door Ali Ben Horsting en Jennifer Muntslag, daarbij ondersteund door de muziek van Noordegraaf. Mooi om geschiedenis, verteld door ooggetuigen, zo te verklanken
In het kader van de compositiewedstrijd 'Muziek en natuur' kreeg het ensemble 27 composities uit 17 landen. De Britse Florence Anna Maunders (*1978) won de wedstrijd met Muurhagedis, terwijl drie andere werken een eervolle vermelding kregen.
Een ander verzoek was om muziek van ongeveer een minuut(!) te componeren met als aanleiding de samenwerking tussen Black Pencil en het UNESCO Werelderfgoed Schokland. Uit 36 landen werden maar liefst 174 composities ontvangen, waarvan er twee werden uitgekozen, een werk van reeds genoemde Aart Strootman en van de Mexicaan Jontan de Jesús Carrasco Hernández (*1981).
Florus Magnus Meier *1973) kreeg eveneens het verzoek om een compositie, maar die qua tijdsduur minder restricties kent. Met ruim acht minuten toont hij in Stormproofing zijn indrukken van Schokland en biedt hij Black Pencil alle mogelijkheden om daarin te excelleren. Overigens: er is een album verschenen dat geheel aan Schokland is gewijd en dat behalve de hier drie opgenomen werken nog twintig composities bevat.
Fijn dat de samenwerking met Flevoland blijkbaar goed verloopt (daar zouden heel wat gedeputeerden en politici van kunnen leren) en heel mooi dat het voortreffelijke ensemble Black Pencil telkens nieuwe wegen weet te bewandelen.
Zoals gebruikelijk bij Black Pencil is de cd-opname ruimtelijk en gedetailleerd en de documentatie in het cd-boekje nuttig en waardevol.