CD-recensie
© Kees de Leeuw, mei 2011
 |
Graun: Concerti
Symfonie voor strijkers en basso continuo in Bes (Mennicke 83, Henzel A:XII:27) – Concert voor viool, altviool, strijkers en basso continuo in c (Willer 116, Henzel A:XIII:3) – Concert voor fagot, strijkers en basso continuo in F (Willer 147, Henzel Cv :XIII:125) – Concert voor blokfluit, viool, strijkers en basso continuo in C (Willer 3, Henzel Cv :XIII:96) – Concert voor fluit, 2 violen en basso continuo in e (Willer 53, Henzel D:XIII:171)
Swantje Hoffmann (viool), Petra Müllejans (altviool, viool), Christian Beuse (fagot), Michael Schneider (blokfluit), Karl Kaiser (traverso), Cappella Academia Frankfurt
CPO 777 321-2 • 63' •
Op het eerste gezicht lijkt deze cd muziek van de broers Johann Gottlieb en Carl Heinrich Graun te bieden. Bij een betere beschouwing wordt duidelijk dat slechts het auteurschap van Johann Gottlieb Graun zeker is, bij twee van de vijf concerten. De drie andere composities zijn niet met zekerheid aan hem of zijn broer toe te schrijven. Het is dus niet zeker dat er muziek van Carl Heinrich Graun te beluisteren valt.
De broers werkten aan het hof van Frederik de Grote in Potsdam en ze vermeldden meestal bij hun composities “di Graun” of “del Signor Graun”. Het blijft in veel gevallen onduidelijk welke broer de componist was. Het fagotconcert, aanwezig in de bibliotheek van Darmstadt is ondertekend met “di Grau”, en verwijst waarschijnlijk naar Christoph Grauner, de plaatselijke hofkapelmeester.
Gelukkig zijn in het cd-boekje wel de nummers uit Grauns oeuvre catalogi van Mennicke (symfonieën), Willer (concerti) en Henzel (Graun Werkverzeichnis) vermeld.
Het hof van Frederik de Grote wordt soms op muzikaal gebied de reputatie van vooruitstrevendheid toegeschreven, omdat Johann Sebastian Bach bij een bezoek aan Berlijn in 1747 als de “oude Bach” werd aangekondigd en zijn zoon Carl Philipp Emanuel tamelijk revolutionair was. Van de ‘Sturm und Drang’ en de ‘Empfindsamkeit’ muziek van laatstgenoemde is nog weinig te horen op deze cd. Het zijn tamelijk traditionele concerten uit de hoogbarok. Veel van de muziek past in het stramien van de concerten zoals Telemann en Vivaldi die componeerden. De symfonie voor strijkers is waarschijnlijk het meest modern, maar toch minder dramatisch en meer voorspelbaar dan de symfonieën voor strijkers zoals Carl Philipp Emanuel Bach die componeerde.
Een hoogtepunt is het concert voor viool en altviool, dat met een duur van bijna 25 minuten veel langer is dan de overige concerten met een lengte van circa 10 minuten. De symfonie voor strijkers is een ander hoogtepunt. Toeval of niet, deze twee composities zijn de enige waarvan zeker is dat Johann Gottlieb Graun de componist is. De andere concerten zijn wat meer routineus en getuigen van minder originaliteit. Maar liefhebbers van dit genre muziek zullen ongetwijfeld blij zijn met deze cd.
Minpuntje in enkele delen van de concerten is dat de componist zich vooral toelegde op de rol van de solisten en de orkestbegeleiding wat verwaarloosde. Aan de musici zal het niet liggen. De solisten zijn gedreven, erkende en ervaren experts binnen de oude muziek. Cappella Academia Frankfurt is een relatief nieuw ensemble dat op deze cd zonder dirigent speelt.
Michael Schneider is bekend van La Stagione Frankfurt en is ook de schrijver van het tekstboekje, dat een beetje summier is in vergelijking met de doorgaans zeer goed gedocumenteerde uitgaven van het label CPO. Als musicus krijgt de vaak wat ‘voorzichtige’ Schneider steun van Petra Müllejans die het geheel levendiger maakt en meer pit geeft, zoals zij al jaren doet in het Freiburger Barockorchester. Hopelijk levert deze samenwerking tussen hen meer cd’s op.