CD-recensie
© Kees de Leeuw, februari 2018
|
De Spaanse componist Juan (Joan) Bautista José Cabanilles (1644-1712) leerde ik als kind kennen via de vaak door mijn vader gedraaide lp Happy organ music van Stoffel van Viegen. Vrolijke lichtvoetige gavottes van Dieudonné Raick werden afgewisseld met de Batalla Imperial van de Spanjaard, een compositie die overigens soms aan collega Johann Caspar Kerll wordt toegeschreven . Een wereld van verschil tussen Raick en Cabanilles, waarbij de imponerende krijgshaftige muziek mij aanvankelijk niet erg kon bekoren. Later ontdekte ik het kleurrijke en spannende in deze compositie. Overweldigend, maar misschien ook wel op effect belust en welllicht niet representatief. Reden genoeg om enkele decennia later deze cd te beluisteren om een genuanceerder beeld te vormen. De Spanjaard blijkt enorm productief te zijn geweest, zodanig dat zelfs gesuggereerd wordt dat hij qua orgelwerken de meest productieve componist is. Er schijnen meer dan duizend orgelwerken van zijn hand te zijn. Een totaaloverzicht ontbreekt omdat de uitgave van de verzamelde werken, begonnen in 1927(!), nog niet voltooid is. Het is dan ook een enorme klus want er zijn veel onvolledige en slordige afschriften, waar vaak essentiële gegevens ontbreken. Diverse composities werden niet door de meester maar door zijn, soms beduidend minder kundige, studenten genoteerd. In enkele gevallen zijn de werken aangepast omdat ze bij voorbeeld op een orgel met minder registers werden uitgevoerd en dat gebeurde niet altijd kundig. Iedereen die maar iets weet van het minutieuze detectivewerk bij de uitgave van dit soort bladmuziek zal begrijpen hoe tijdrovend en inspannend dit is. Als ik niet zou weten wie de componist van de cd was zou ik gegokt hebben op een gevorderde Girolamo Frescobaldi, die overigens overleed in het jaar voor Cabanilles geboren werd. In het cd-boekje las ik vervolgens dat de Spanjaard onder meer de muziek van Kerll en Frescobaldi kende. Blijkbaar is hij hoorbaar beïnvloed door de laatste. In Cabanilles' tijd won de Italiaanse muziek aan invloed in Spanje en Valencia ligt relatief dichtbij Italië. In de streek bij Valencia zijn er in de Spaanse burgeroorlog veel orgels verloren gegaan. Maar Timothy Roberts vond in het gerestaureerde orgel van de Sant Jaume nabij Valencia een vroeg 18de-eeuws orgel dat zich naar zijn mening prima leent voor deze muziek. Met alle respect voor Stoffel van Viegen, ik denk dat de interpretatie van Roberts en het orgel de muziek van Cabanilles veel meer recht doet. Cabanilles bespeelde meer toetsinstrumenten. Het is omstreden of hij bewust voor deze instrumenten componeerde. Twee werken op deze cd worden op een klavecimbel uitgevoerd. Mooi, maar in mijn oren detoneert het toch wat na 70 minuten orgel. Maar dat is e enige smet op deze voortreffelijke cd. index |
|