CD-recensie
© Kees de Leeuw, februari 2018
Bach Magnificats Joh.Christian Bach: Magnificat E 22 C.Ph.E.Bach: Magnificat H 772 |
 |
U vindt een mooie combinatie op deze cd met het niet vaak op cd vastgelegde Magnificat van Johann Christian (1735-1782), samen met dat van Carl Philipp Emanuel (1714-1788) én dat van hun vader Johann Sebastian Bach (1685-1750). Het origineel van de oude Bach is uit 1723, maar op de cd klinkt de herziene versie van rond 1730. De compositie van de jongste zoon van Bach is uit 1760. Carl Philipp Emanuel componeerde zijn Magnificat in 1749 maar herzag het in 1779. Op deze cd hoort u de laatste versie, zij het met een aria uit de 1749 editie.
Het Magnificat is de lofzang van Maria nadat zij te horen heeft gekregen dat zij moeder wordt van Jezus, de zoon van God van wie gezegd wordt dat zijn koninkrijk eeuwig zal zijn. Reden genoeg om uitbundige feestelijke muziek te componeren. Dat hebben twee van de drie Bachs gedaan.
Bij de jongste telg is het allemaal beduidend ingetogener. Het Magnificat van Johann Christian is op meer punten afwijkend in vergelijking met de scheppingen van zijn vader en halfbroer. Het is met tien minuten erg kort, zeker in vergelijking met de 25 minuten van zijn vader en de veertig minuten bij Carl Philipp Emanuel. Beide familieleden componeerden het werk toen ze al meer ervaring in het componeren hadden, terwijl Johann Christian pas een jaar of 25 was toen hij deze compositie voltooide. Hij was overigens tijdens zijn verblijf in Italië (vanaf 1755) bekeerd tot het Rooms-Katholicisme, tot afschuw van zijn lutherse familie, maar Maria komt er desalniettemin wat bekaaid van af.
In tegenstelling tot de andere composities op deze cd is het werk waarschijnlijk niet voor een bijzondere gelegenheid geschreven. De strijkers dragen het stuk en hoewel er trompetten voorgeschreven worden is hun aandeel beperkt, zeker in vergelijking met de twee andere Magnificats. Dit geldt eveneens voor de vocale solisten. Ze zingen met het koor maar aria's ontbreken. Ik kende deze compositie niet en zou het hebben geklasseerd als een werk van de jonge(re) Haydn. Het mist de grandeur van de beide andere toonzettingen, maar is interessant om naar te luisteren, en ook om te horen hoe Johann Christian afwijkt van het pad van zijn vader en van broer Carl Philipp Emanuel, die hem notabene enige tijd les gaf.
Johann Sebastian componeerde zijn imponerende Magnificat kort na zijn aanstelling in Leipzig als cantor in 1723. Ongeveer een kwart eeuw later hoopte Carl Philipp Emanuel deze post als opvolger van zijn vader te verkrijgen met zijn eveneens overweldigende versie van deze compositie. Het bleek vergeefse moeite, net als een hernieuwde poging in 1755. Hoewel er natuurlijk hoorbare verschillen zijn tussen de versies van vader en zoon lijken ze veel meer op elkaar dan de versie van Johann Christian Bach. Wel typerend is de fixatie op het contrapunt bij vader en de Empfindsamkeit bij zoon Carl Philipp Emanuel. Een mooi voorbeeld van het laatste in de aria Suscepit Israel, wonderschoon gezongen door de countertenor Iestyn Davies.
Ook de andere vocalisten, onder wie de Nederlandse Olivia Vermeulen, kunnen mij zeer bekoren. Er wordt natuurlijk en zeer goed verstaanbaar gezongen. Het Britse ensemble Arcangelo onder leiding van Jonathan Cohen werkt met veel vooral jongere bekende solisten, zoals Vilde Frang, Alina Ibragimova en Anna Prohaska, samen. Het ensemble van vocalisten en instrumentalisten telt minder bekende namen maar het straalt een heerlijk jeugdig elan en vitaliteit uit. Het was voor mij de eerste keer dat ik Arcangelo hoorde op cd en ik was bijzonder aangenaam verrast. Ook wanneer u de twee meest bekende Magnificats al in uw platenverzameling heeft is het toch echt aan te bevelen om deze uitgave toe te voegen aan uw collectie.