CD-recensie

© Gerard van der Leeuw, december 2018

Het verhaal is bekend: een kostenoverschrijding waar men zelfs in Amsterdam van op zou kijken, ontelbare schandalen en een jarenlang steeds maar weer opgeschoven openingsdatum. Maar op 11
januari 2017 was het dan eindelijk zover: de ruim 866 miljoen euro kostende Hamburgse concertzaal, de Elbphilharmonie, in de volksmond inmiddels al liefdevol ‘die Elphi’ genoemd werd met een ellenlang feestelijk concert geopend. En bij alle bedenkingen die je kunt hebben zowel op het gebied van de wel erg rijkelijk gespendeerde pecunia als - om maar iets te noemen- de akoestiek, Hamburg mag trots zijn. Op de basis van een oud pakhuis aan de haven verrees een gigantisch glazen gebouw met o.a. een drietal zalen, een hotel, restaurants en wooneenheden. Architecten: het Zwitserse Herzog & de Meuron. Verantwoordelijk voor de akoestiek was de Japanner Yasuhisa Toyota. Het concertorgel is groot, maar mist karakter. Je moet er geweest zijn om te bevatten wat hier is neergezet.
Een indruk van wat hier werd verricht biedt de eerste cd-opname die de ‘Elbphiharmonie’ (het vroegere NDR Sinfonie-orchester) wijdt aan Hamburgs ‘grote zoon’: Johannes Brahms, die immers in 1833 in deze stad aan de Elbe werd geboren.

Thomas Hengelbrock dirigeert zijn Elbphilharmonie in de symfonieën
4 en 3 (in die volgorde op de cd!). En begint met een daverende
verrassing: Hengelbrock, niet voor niets ook specialist oude muziek, speelt deze symfonie inclusief de vier, later door Brahms geschrapte, openingsmaten. Een vondst, want het karakter van deze ‘terrible valse’, zoals Ravel dit deel verkeerdelijk noemde verandert er enorm door. Ik denk dat violist-componist Joseph Joachim niet helemaal ongelijk had het schrappen van deze inleiding te betreuren.

Hengelbrock zet een bezonken, hier en daar iets te tamme Brahms neer. Luister bijvoorbeeld eens naar het wel erg trage Poco allegretto uit de derde symfonie: mooi, maar spanningsloos. En ja, de Elbphilharmonie is geen Concertgebouworkest. En zo komt ook de kolossale chaconne, de op Bach geïnspireerde finale van de vierde symfonie, in de woorden van Eduard Hanslick: ‘Het is als een donkere bron: hoe langer we erin staren des te helderder weerkaatsen de sterren’, wel een en ander te kort. Maar alleen al die vier inleidende, geschrapte maten maken de cd het beluisteren waard.

index