CD-recensie

 

© Gerard Scheltens, februari 2015

 

Grigori Sokolov: The Salzburg Recital

Mozart : Pianosonate nr. 2 F, KV 280 - Pianosonate nr. 12 in F, KV 332

Chopin : 24 Préludes op. 28

Zes toegiften:
Skrjabin: Poème op. 69 nr. 1 en 2

Chopin: Mazurka in a op. post. 68 no. 2, in cis op. 63/3

Rameau: Les Sauvages (uit Nouvelles suites de pièces de clavecin )

Bach/Busoni: Ich ruf zu Dir, Herr Jesu Christ BWV 639 (koraalvoorspel uit het Orgelbüchlein)

Grigori Sokolov (piano)

Live-opname 30 juli 2008, Haus für Mozart, Salzburg

DG 0289 479 4342 6 2 • 1.48' • (2 cd's)

   

Grigori Lipmanovitsj Sokolov geldt algemeen als een enigma, maar eigenlijk is er helemaal niets enigmatisch aan de man. Hij komt op, sjokt naar de vleugel, maakt een korte buiging naar de zaal, gaat spelen en sjokt na een korte buiging weer weg. Daarna laat hij zich wel vele malen terugroepen voor een genereuze hoeveelheid encores . Zijn gezicht vertrekt nauwelijks, maar Sokolov-watchers kunnen aan het aantal toegiften aflezen hoe het publiek hem bevalt. In de Leidse Stadsgehoorzaal, waar hij de laatste jaren helaas niet meer geweest is, kwamen we meestal tot acht. Dat was dus eentje meer dan in het Concertgebouw. In Salzburg in 2008 werden het er zes... Verder lijkt hij nauwelijks te communiceren met het publiek, dat hem altijd dolenthousiast toejuicht. Maar communiceren doet hij wel degelijk door zijn ongelooflijke pianospel en zijn vanzelfsprekend lijkende omgang met de muziek die hij 'toevallig' onderhanden lijkt te hebben. Zijn repertoire kiest hij pas kort voor het bewuste concert en de bezoekers hebben dus vaak geen idee wat ze gaan horen. Interviews en reclamecampagnes vindt hij niet nodig (hééft hij ook niet nodig) en sterrendom is hem vreemd. Liever besteedt hij een hele dag aan de piano, niet alleen om te studeren, maar ook om 's goed kennis te maken met het instrument. Het komt voor dat hij een piano uit elkaar haalt om één te worden met de nieuwe kameraad op wie hij bij het concert blindelings moet kunnen vertrouwen...

Studio-opnamen maakt Sokolov nooit. Elke registratie die van hem is uitgekomen is dan ook tijdens een concert gemaakt. Het kan lang duren voordat hij een opname goedkeurt en dit recital tijdens de Salzburger Festspiele dateert al van 30 juli 2008. Nadat eerdere live-opnamen verschenen op labels als Opus 111, Naïve en Naxos is dit zijn eerste voor Deutsche Grammophon, waarmee hij sinds kort een exclusief contract heeft.

De opnameklank in het Haus für Mozart is mooi, zaalgeluiden zijn - afgezien van het applaus - nauwelijks te horen en de piano staat er goed op, met een breed spectrum van hoog tot laag. En toch is er geen levenloze perfectie. Sokolov mag dan net zo 'boven de techniek staan' als elke grote concertpianist, ook bij hem gaat er wel eens iets niet helemaal goed. Hij houdt niet van technische trucs en zal nooit iets overdoen voor de opname. Dat betekent dat ook kleine onvolkomenheden blijven staan. Dat geldt voor de akoestiek maar ook voor zijn spel: een ornament dat er niet helemaal uitkomt, een vinger die net even blijft hangen. De live-ervaring is daardoor uitstekend gevangen en houdt de muziek springlevend. Niet in de perfectie toont zich de grootmeester, maar in de durf om met imperfecties om te gaan.

Sokolov begint met tweemaal Mozart: twee sonates in F. Meteen horen we dat het woord routine bij hem niet bestaat. Hij gaat er bijna wild op los, maar de samenhang en helderheid blijven van begin tot eind, met een heel spaarzaam pedaalgebruik. Op de tweede cd staan de 24 préludes van Chopin. Daarin doorloopt de pianist het hele scala aan emoties: lyrisch, opstandig, dromerig, triomfantelijk, diepzinnig. Al die miniaturen vallen nooit elkaar, ze vormen samen één doorlopend verhaal, verteld door een geniaal interpreet.
De zes toegiften geven opnieuw Chopin (twee mazurka's), maar ook twee Poèmes op. 69 van Skrjabin en- misschien verrassend in deze context - een ritmisch puntig Les Sauvages . van Rameau. Bachs Ich ruf zu Dir, Herr Jesu Christ, is een wonderbaarlijk contemplatieve afsluiting.

Is Sokolov de grootste nu levende pianist? Dat wil ik best beweren, graag zelfs en met overtuiging. Maar het is niet makkelijk uit te leggen wat er nu zo uniek en geniaal is aan dit onopgesmukte, altijd verrassende, steeds weer nieuwe wegen openende en zich toch zo schijnbaar vanzelfsprekend ontvouwende pianospel. Gelukkig is een gedetailleerde analyse niet nodig, zelfs onwenselijk. Luister zelf, onderga dit bijzondere spel en je weet dat je een deel bent van iets heel speciaals.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links