CD-recensie
© Gerard Scheltens, november 2014
Rott/Scheider: Bald ruhest du auch! Lieder-Reise für Bariton und Orchester (arr. Enjott Schneider) - Symfonie in E Michael Volle (bariton), Münchner Symphoniker o.l.v. Hansjörg Albrecht Oehms OC 1803 • 74' • Opname: augustus 2013, Bavaria Musikstudios, München |
 |
Toen Hans Rott (1858-1884) op reis ging en tot de schokkende ontdekking kwam dat Johannes Brahms de trein waarin hij zat had ondermijnd met ladingen dynamiet, werd het tijd hem op te sluiten. Vier jaar later doodde de paranoïde conservatoriumstudent, 26 jaar oud, zichzelf in een gesloten kliniek. Een tragisch verlies, want deze orgelleerling van Bruckner, medestudent van Wolf en Mahler, gold als de meest getalenteerde van zijn kring. Zijn Symfonie in E uit 1880 wordt wel eens beschouwd als een soort Nulde van Mahler. Het hoesje van deze cd, met de ondertitel Wege zu Gustav Mahler, geeft dat ook weer aan, alsof Rott niet beoordeeld kan worden om zijn eigen mérites.
Aan de andere kant is er ook wel wat te zeggen voor deze vorm van extrapolerend wensdenken, want soms is het inderdaad alsof je Mahler al hoort. Daarbij lijkt mij vooral de instrumentatie het bijzondere element. Je hoort bij Rott vooral de scherp omlijnde contrasten van Berlioz' orkestklank (waaraan ook Mahler veel te danken heeft), meer dan een geïntegreerd post-Wagneriaans klankbeeld. Je weet niet hoe Rott zich zou hebben ontwikkeld als hij langer had geleefd. Daarvoor is zijn oeuvre te klein gebleven. Ik zou zijn symfonie niet direct tot een meesterwerk willen verklaren zoals sommigen dat wel gedaan hebben, maar een grote belofte was hij zeker.
Sinds 1989 zijn er diverse opnamen verschenen, waarvan die van Leif Segerstam (BIS), Paavo Järvi (Sony) en Dennis Russell Davies (cpo) de bekendste en de beste zijn. Deze nieuwe van Hansjörg Albrecht (geen familie) valt op door de hogere tempi, maar te gehaast wordt het nooit. Er zit een aantrekkelijke energie en voortgang in deze uitvoering, en ook de heldere opnameklank maakt details hoorbaar die eerder niet opvielen.
Het tweede werk op de cd is een curiosum dat te danken is aan de Duitse componist Enjott Schneider. Vijf liederen van Rott op gedichten van Goethe en Vincent Zusner bewerkte hij voor bariton en orkest: Wanderers Nachtlied, Das Veilchen, Vergissmeinnicht, Zwei Wünsche en Der Sänger. Die bedde hij in in een eigen compositie die in proloog, vier intermezzi en epiloog een muzikaal commentaar geeft. Hiermee ontstond een soort samenhangende cyclus zoals Hans Zender dat deed met de Winterreise. Allemaal goed en wel, maar eigenlijk zou ik zou liever de kans krijgen om met deze tot nu toe onbekende liederen in hun oorspronkelijke, pure vorm kennis te maken. Michael Volle is trouwens een vocaal en inhoudelijk competente bariton, en je kunt Schneiders eigen stukjes ook gewoon skippen om Rotts liederen in hun eigen waarde te laten. Vooral het eerste, het duistere Wanderers Nachtlied, is prachtig.