CD-recensie

© Gerard Scheltens, januari 2019

Het Berlioz-jaar 2019 zal wel veel mooie opnamen en heruitgaven opleveren, maar een heel sterk begin is nu al deze cd van François -Xavier Roth en Les Siècles, spelend op "instruments d'époque". De veelzijdige Roth pakt al jaren alles aan, van barok tot avant-garde en werkt daarmee gestaag aan een nog steeds groeiende formidabele reputatie . De gemeenschappelijke noemer van al zijn verrichtingen is 'kleur', om precies te zijn een focus op klankkleur die aan zijn vertolkingen iets bijzonders meegeeft. De combinatie van Harold en Italie met les Nuits d'été op één cd werkt heel goed en het is eigenlijk vreemd dat dit niet vaker zo is geprobeerd.

Harold en Italie is lastig te definiëren. Is het een programmatische symfonie met een obligaat solo-instrument, een verhalend altvioolconcert, of een cyclus symfonische schetsen? Bekend is dat Niccolò Paganini het voor hem bestemde werk weigerde te spelen, omdat het te weinig virtuoos was, geen echt soloconcert naar zijn smaak. Het zegt meer over 's werelds topviolist dan over Berlioz' onderschatte meesterwerk. De rol van de altviool is zeker niet secundair, maar de solist moet de juiste balans vinden tussen kordaatheid, flair en verbeeldingskracht versus de overvloedig aanwezige delicate lyriek. Tabea Zimmerman is daarvoor de juiste persoon. Zij paart een trefzekere houding aan een melodieuze klank. Roth en zijn orkest zijn kleurrijk als steeds. De precisie in hun spel neigt op sommige momenten naar een detaillisme dat ietsje ten koste kan gaan van de sfeer.

Les Nuits d'été, Berlioz' liedcyclus op gedichten van Théophile Gautier, wordt vaak door een vrouwenstem gezongen, met als lichtend voorbeeld de opname van Régine Crespin met Ernest Ansermet, gevolgd door de tandem Janet Baker & John Barbirolli. Dat kan, zeker bij dit iconische resultaat, want de algemeen-menselijke thematiek van gewonnen en verloren liefde is zo geabstraheerd dat het geslacht van de vertolker irrelevant is, maar toch zijn Gautiers teksten en Berlioz' muziek op een man toegesneden. De voortreffelijke José van Dam heeft de baritonversie met overtuigende troosteloosheid gezongen, zowel met pianist J ean-Philippe Collard als met dirigent Serge Baudo. Heel re cent heeft Ian Bostridge zich in Seattle met dirigent Ludovic Morlot op de cyclus gestort, met onuitstaanbaar - want maniëristisch - gevolg onder het motto 'hoor mij eens literair gevoelig zijn'. Een tic waar ik deze gevierde tenor vaker op betrap.

Bij bariton Stéphane Degout geen pretentieuze aanstellerij, maar een zorgvuldige, tekstbewuste dictie, mooi van toon in alle registers, elegant, met een expressieve vorm van triestheid die nooit overdreven wordt. De delicate, doorzichtige strijkersklank van Les Siècles, nog meer op spanningsbogen gericht dan in Harold en Italie, draagt bij aan een bijzondere belevenis.

index