CD-recensie

 

© Gerco Schaap, maart 2020

Bach: Preludium en Fuga in f, BWV 534 - Sonate nr. 5 in C, BWV 529 - An Wasserflüssen Babylon BWV 653b - Trio in Es, BWV 1062 nr. 2 - Triosonate nr. 1 in Es, BWV 525 nr. 1 (deel 1) - Preludium en Fuga in c, BWV 549 - Allein Gott in der Höh' sei Ehr BWV 662 & 663 - Trio super 'Allein Gott in der Höh' sei Ehr BWV 664

Nico van den Hooven, orgels te Utrecht, Wassenaar, Farmsum, Reinhardtsgrimma en Zwolle
Document Doc 201901 • 70' •
documuziekproductie.nl

 

Nico van den Hooven (1933-1991) was een begaafd organist, docent en componist. Zijn eerste orgellessen kreeg hij van zijn vader; daarna volgden lessen bij Maria Blom, J.H. Besselaar jr. en Feike Asma. Op advies van Asma volgde hij de opleiding Kerkmuziek aan de Protestantse Kerkmuziekschool in Utrecht, waar hij gevormd werd door Adriaan Engels, Adriaan C. Schuurman en Stoffel van Viegen. Hij behaalde testimonia voor cantoraat en orgel, de laatste met onderscheiding voor improvisatie. In 1962 studeerde hij cum laude af aan het Utrechts Conservatorium en won bovendien het eerste Nationaal Orgelimprovisatieconcours in Bolsward. Drie jaar later werd hem de Prix d'Excellence toegekend en volgde hij zijn leraar Cor Kee op als hoofdvakdocent orgel aan het Utrechts Conservatorium.

Na zijn opleiding was hij enige tijd actief als kerkorganist, gaf concerten in binnen- en buitenland, maar begin jaren zeventig besloot hij zich volledig te concentreren op het lesgeven en concerteren. Zijn orgelklas genoot een uitstekende reputatie, tientallen leerlingen heeft hij opgeleid. Tweemaal nam hij deel aan het Internationaal Orgelimprovisatieconcours in Haarlem, was jurylid en initiator van diverse orgelconcoursen en maakte radio-opnamen. Vooral zijn Bach-vertolkingen waren beroemd. Toch maakte hij niet één enkele grammofoonplaat of cd. Nadat hij in 1988 gebruikmaakte van de mogelijkheid om met vervroegd pensioen te gaan, wilde hij zich helemaal wijden aan het geven van concerten en het componeren. Ook wilde hij in Friesland een huis laten bouwen met een concertzaaltje. Helaas heeft hij dit plan niet kunnen afronden; Hij overleed op 4 juni 1991 op 57-jarige leeftijd aan de gevolgen van een hersentumor.

Op initiatief van zijn kinderen, leerlingen en vrienden heeft oud-programmamaker Okke Dijkhuizen een cd samengesteld met opnamen van Bach-werken en -bewerkingen, afkomstig uit omroep- en privé-archieven.

Op het Van Vulpen-orgel in de Kapel van het Utrechts Conservatorium dat in 1974 mede onder zijn advies werd gebouwd, speelt Van den Hooven Bachs Preludium en Fuga in f, BWV 534 waarvan het auteurschap niet vaststaat. Het wordt toegeschreven aan Bachs oudste zoon Wilhelm Friedemann.

Begin jaren zeventig vatte Van den Hooven het plan op om alle triosonates van J.S. Bach, waarop hij zijn leven lang heeft gestudeerd, voor de grammofoonplaat op te nemen op het Van Vulpen-orgel in de Bloemcampkerk te Wassenaar. Helaas is die plaat er nooit gekomen, maar de door zijn vriend en collega Gerrit Wielenga gemaakte opname van de Vijfde Triosonate staat wel op deze cd. Een toonbeeld van een doorzichtige en door-en-door muzikale uitvoering! Ook het eerste deel uit de Eerste Triosonate was kennelijk al opgenomen en siert deze compilatie.

Op het prachtig klinkende Lohman-orgel in de Hervormde Kerk van Farmsum klinkt Bachs vijfstemmige bewerking over het koraal 'Am Wasserflüssen Babylon' BWV 653b en een Trio in Es, Van den Hoovens eigen bewerking van het middendeel van het concert voor twee klavieren in c (BWV 1962).

Van de weelderige akoestiek van Farmsums dorpskerk komen we in de 'droge' omgeving van de Evangelische Kirche in Reinhardtsgrimma terecht, waar een orgel van Gottfried Silbermann uit 1731 staat. Nico van den Hooven werkte in de jaren zeventig mee aan de NCRV-radioserie die gewijd was aan Silbermann-orgels in Oost-Duitsland. Daaruit is deze opname van Bachs Preludium en Fuga in c (BWV 549) afkomstig, een grillig stuk in Noord-Duitse stijl waarin een fuga omsloten wordt door twee vrije gedeelten.

De cd besluit met de trits 'Allein Gott in der Höh' sei Ehr' (BWV 662-664) uit de Achtzehn Choräle verschiedener Art, drie koraalbewerkingen van een ongekende schoonheid die Van den Hooven nog geen halfjaar voor zijn ontijdig overlijden voor de Evangelische Omroep vastlegde op het Schnitger-orgel in de Grote of Sint-Michaëlskerk in Zwolle. Nog geen twee weken daarna werd bij hem een ongeneeslijke hersentumor vastgesteld die hem fataal werd.

Het cd-pack is bijzonder vormgegeven; op de naar binnen slaande flappen staan reproducties van Van den Hoovens belangrijkste diploma's en bewijzen van zijn deelname aan internationale concoursen, voorzien van handtekeningen van docenten en juryleden. Het geheel wordt gecompleteerd met een korte levensbeschrijving en beknopte toelichtingen bij de gespeelde werken.

Alle opnamen, hoe verschillend de ambiance ook is, klinken uitstekend. Prettig is ook de royale tijd die genomen wordt om 'in de ruimte' te komen en er weer langzaam vandaan te gaan, een kenmerk van Dijkhuizens producties. Aan het eind is de cd niet ineens afgelopen maar blijft de luisteraar nog een ruim aantal seconden in de kerkruimte vertoeven voordat het 'ruimtegeluid' wordt weggedraaid.

Deze cd is een waardevol document van een musicus die zich onlosmakelijk verbonden wist met de muziek van Johann Sebastian Bach. Het is de verdienste van Okke Dijkhuizen dat de gedachtenis aan deze bijzondere musicus met deze cd levend wordt gehouden. Wie van een pure, ongekunstelde Bach houdt, zal deze cd erg kunnen waarderen.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links