CD-recensie

 

© Emanuel Overbeeke, maart 2018

 

Falla: Cuatro piezas espanolas - El sombrero de tres picos (sel.) - Canto de los remeros de Volga - El amor brujo (sel.) - Homenaje Pour le tombeau de Claude Debussy - La vida breve (dans nr. 2) - Fantasia baetica

Garrick Ohlsson (piano)
Hyperion CDA68177 • 70' •
Opname: november 2016, Londen

 

Sommige vertolkers hebben het grondig verpest voor de anderen. Bij Bellini wordt elke nieuwe vertolker bewust of onbewust gelegd naast Callas, bij Bach naast Gould, bij Chopin naast Rubinstein, bij Moesorgski naast Christoff, bij Debussy naast Gieseking, bij Mahler naast Haitink en bij Falla naast Larrocha. Al deze musici zijn niet slechts uitzonderlijk goede musici, ze stellen de wet en geven anderen het nakijken. Of de anderen de wet nu navolgen of niet, het blijven mindere goden.

Wat de uitvoeringen van Alicia de Larrocha zo bijzonder en zo krachtig maakt, is de nadruk op de ritmische energie waaraan alle andere aspecten van haar spel dienstbaar zijn gemaakt, alsof ze Mozart en Beethoven speelt met Iberische kruiden. Die energie onderscheidt haar van bijna al haar collega's in dit repertoire die de voorkeur geven aan een lossere omgang met ritme waardoor in het beste geval het vriendelijke gemoed en de mooie klankkleuren alle ruimte krijgen en in het slechtste geval de muziek onsamenhangend wordt.

Larrocha speelde de Spaanse muziek niet goed omdat ze Spaanse is, maar omdat ze muzikaal was grootgebracht met Bach en Mozart en pas daarna - vanaf haar 18 e ! - die basis lardeerde met Spaanse elementen (en niet de omgekeerde hiërarchie!) Heel graag had ik haar willen horen in opnamen van de klassiekers uit haar jonge jaren, d.w.z. van voor 1970; als zij Mozart en Beethoven toen zou hebben gespeeld met haar klassieke achtergrond en met haar Spaanse temperament er als daar opnamen van zouden zijn, dan stond ons nog wat te wachten, maar die opnamen bestaan helaas niet (hopelijk vergis ik mij!). Daarom is zelfs de minste uitvoering van Larrocha (ze nam de meeste van De Falla's stukken zeker drie keer op) altijd nog beter dan de beste van de rest.

Ohlsson is een classicist (hij nam eerder alle sonates van Weber en Beethoven op) en werd bekend door in 1970 het Chopin-concours te winnen. Hij is een van de eersten na Larrocha die in dit repertoire het ritme voorop stelt, maar zonder de felheid en verbetenheid van zijn voorgangster. Die strategie heeft wisselende resultaten. Ohlsson is superieur in relatief vriendelijke stukken waarin het dansante en momentane in perfect evenwicht zijn, zoals de Vier Spaanse stukken en de meeste van de bewerkingen, met name die uit La vida breve en El sombrero de tres picos. Hij is iets te vriendelijk in de Fantasia baetica dat van mij iets pittiger had gemogen (wat had ik dit stuk graag gespeeld willen horen door Artur Rubinstein, voor wie De Falla het had gecomponeerd) en heeft de meeste moeite met de minste werken (de Homenaje en het Wolga-Lied) omdat ook De Falla zich hier teveel laat meenemen door het detail en Ohlsson te weinig de vaart erin kan leggen en de werken niet beter kan maken dan ze zijn.

Deze minpunten wegen niet op tegen het feit dat dit de beste uitvoering van dit repertoire is sinds Larrocha. Ohlsson laat zich, in tegenstelling tot zijn mindere voorgangers, niet intimideren door het onjuiste idee dat we in Spaanse muziek vooral moeten zoeken naar Spaanse elementen dan wel de lyriek in de melodieën moeten benadrukken. Daarmee handelt hij uit respect voor de componist, want deze geloofde dat de Spaanse identiteit in muziek niet zit in letterlijke molens en klompen, maar in een flexibele geest. Die flexibiliteit binnen een primair ritmische oriëntatie geeft, getuige Ohlssons spel, in dit repertoire kans op de beste resultaten, Met zijn spel plaatst Ohlsson De Falla solide in een Noord-Europese, om niet te zeggen Franse traditie. Zijn spel is een schitterende illustratie van een zin uit het tekstboekje (wat bij veel cd's niet zo is!) waarin Roger Nichols schrijft: 'Falla's mixture of harmonic invention and elegant counterpoint is unfailingly captivating, banishing any hint of the boredom that might otherwise accrue from the insistent Spanish dance rhythms.'


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links