CD-recensie

 

© Bas van Westerop, september 2011

 

 

Bacewicz: Vioolconcert nr. 2 (1945) – nr. 4 (1951) - nr. 5 (1954)

Joanna Kurkowicz (viool), Pools Radio Symfonie Orkest Warschau
o.l.v. Lukasz Borowicz

Chandos CHAN 10673 81 • 63' •

 

 

 


Voor meer informatie over de Poolse componiste Grazyna Bacewicz verwijs ik graag naar mijn bespreking van de eerste cd met haar vioolconcerten (klik hier).
Na deze buitengewoon verrassende eerste cd is hier het vervolg met de andere drie uitgegeven vioolconcerten. Naar het Zesde kunnen we alsnog niet luisteren: het bestaat slechts in manuscript. Verdere informatie over dit concert ontbreekt jammer genoeg.

Het Tweede Vioolconcert (1945)
In haar zeer lezenswaardige artikel in het boekje citeert violiste Kurkowicz de componiste over haar obsessie voor snelle noten: “Ik ren, ik loop niet. Ik praat snel, zelfs mijn polsslag is hoger dan normaal en ik ben twee maanden te vroeg geboren!”
Deze “motorische” obsessie is in al haar concerten wel aanwezig maar in het Tweede is ze het duidelijk niet de baas. Het eerste deel van dit concert is een perpetuum mobile dat voor de violiste een nachtmerrie moet zijn geweest om het in te studeren maar helaas geldt dat ook voor de luisteraar: het materiaal is te pover om tien minuten de aandacht vast te kunnen houden.
Volgt een prachtig lyrisch middendeel en een finale die erg traditioneel is, af en toe zelfs plichtmatig aandoet en ook weer te lang is. Vergeleken met het Derde vioolconcert uit 1948 is dit werk duidelijk een niet geheel geslaagde “tussenstop”.

Het Vierde Vioolconcert (1951)
Dit is met afstand het meest interessante en geslaagde van de hier opgenomen vioolconcerten: haast symfonisch van opzet, vol memorabele thema’s en van een onontkoombaarheid die je bij de andere twee niet aantreft.
Het eerste deel opent met een grandioos unisono ritme in de strijkers dat beantwoord wordt in de blazers op een manier die Katsjatoerjan niet zou hebben misstaan: dit wordt een groot virtuoos concert! Al snel valt de viool in met een cadens boven een paukenroffel die oplost in een prachtig thema. Vervolgens wordt op een haast improviserende manier toegewerkt naar de grote solo-cadens (vanaf 6.09) die de soliste alle gelegenheid geeft op zowel lyrisch als virtuoos gebied te schitteren. De korte reprise met coda die volgt sluit af met dezelfde ritmische figuur waarmee het deel begon.
Het tweede deel opent rustig maar wordt al snel gepassioneerder en dramatischer: dit is muziek uit het hart! Een enorme spanningsopbouw volgt die zich in een orkestraal tutti ontlaadt waarna de laatste anderhalve minuut van een adembenemende schoonheid is: prachtig en zeer indrukwekkend!!
Het slotdeel is dan weer in de beste Bacewicz-traditie: veel volksmuziek invloeden en zeer virtuoos geschreven.

Het Vijfde Vioolconcert (1954)
Na een zeer interessante orkestrale inleiding ontwikkelt zich een eerste deel waarin vooral de solocadens opvalt. Volkse invloeden zijn er ook nu maar meer verweven in het geheel. Het middendeel opent met een prachtig georkestreerd mysterieus klanktapijt waar de viool beurtelings boven zweeft of zich doorheen slingert. Na weer een door de volksmuziek beïnvloed gedeelte sluit het deel in ijle sferen.
De finale is dan weer heerlijke speelmuziek afgewisseld met cantabile passages.
In het geheel genomen gewoon een leuk concert dat zeker eens live zou moeten worden gespeeld!

Conclusie
Wederom is violiste Joanna Kurkowicz de drijvende kracht achter deze cd: zij blijkt een uiterst bekwame gids in deze hoogst originele en fantasierijke muziek. Het Poolse Radio Orkest begeleidt subliem onder leiding van Lukasz Borowicz en de opname van Chandos kan gewoon niet beter: rijk, diep en zeer natuurlijk. Dat de eerste cd mij meer beviel is waarschijnlijk een persoonlijke kwestie: aan de uitvoeringen ligt dat niet. Joanna Kurkowicz verdient alle eer om deze concerten op zo’n hoog niveau te hebben ingespeeld! Het duidelijk zeer goed op elkaar ingespeelde team soliste-orkest-opnametechnici doet verlangen naar meer!


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links