CD-recensie

 

© Aart van der Wal, maart 2010

 

 

Mozart: Klarinetconcert in A, KV 622.

Spohr: Klarinetconcert nr. 2 in Es, op. 57.

Jon Manasse (klarinet), Seattle Symphony o.l.v. Gerard Schwarz.

Harmonia Mundi HMU 907516 • 55' •

 

 


Een geweldige klarinettist, een al even geldig orkest en een dirigent die van wanten weet. Dat betekent dan in deze beide klarinetconcerten een eenheid waar geen speld tussen te krijgen is. Maakt het dan nog iets uit dat we hier niet te maken hebben met musici die de historiserende uitvoeringspraktijk voorstaan? De Amerikaanse klarinettist Manasse speelt dus niet op de bassethoorn, maar 'gewoon', op de klarinet. So what! In maart 2008 besprak ik Manasses vertolking van de beide klarinetsonates van Brahms, met de pianist Jon Nakamatsu (toevallig hebben ze allebei dezelfde voornaam). Ik schreef toen Manasse een warme toon paarde aan een fenomenale articulatie (klik hier). En nu? De hoekdelen van Mozarts overbekende Mozarts Klarinetconcert flonkeren, het middendeel (Adagio) is als een licht romantisch gekleurde droom.

 
  Louis Spohr

De Duitse componist Louis Spohr (1784-1859) was zeven toen Mozart in 1791 overleed. Spohrs muziek hangt zo'n beetje tussen de late klassiek en de vroege romantiek in. Hij had onder meer 10 symfonieën, 15 vioolconcerten, 80 strijkkwartetten en 13 opera's op zijn naam en gold als een van de eerste dirigenten die een heuse dirigeerstok gebruikte - in plaats van de tot dan toe gebruikelijke strijkstok.

Het Spohr-concert, gecomponeerd in 1810 en het enige van de vier in een majeurtoonsoort, is minder bekend. Het haalt Mozarts niveau dan wel niet, maar het is wel duidelijk hoezeer hij geïnspireerd moet zijn geweest door het instrument en door de klarinettist Johann Simon Hermstedt, de leider van het blaasorkest aan het hof van Sondershausen, voor wie Spohr er vier schreef, buiten nog eens zes andere stukken waarin de klarinet een belangrijke rol vervult. Zelfs voor de virtuoos Hermstedt waren Spohrs concerten geen eenvoudige opgave. Hij liet zijn instrument er zelfs voor aanpassen, waardoor het niet alleen beter te bespelen was maar tevens het toonbereik werd uitgebreid. Vijf kleppen werden er uiteindelijk zestien! Spohr gaf later wel toe dat hij, toen hij zich aan de het Eerste klarinetconcert zette, eigenlijk weinig van het instrument wist en dat het vrijwel dezelfde 'behandeling' gaf als de viool, waaronder niet uitvoerbare trillers. Van de klarinet zei hij zelf dat het het meest volmaakte blaasinstrument was, mits het werd bespeeld zoals Hermstedt dat deed! Of, naar ik aanneem, zoals Manasse het doet. Spohr zou dan mogelijk zelfs van zijn stoel zijn gevallen. Misschien had hij wel iets gezegd in de trant van "Heb ik dat geschreven?"

 
  Jon Manasse

Voor mij is Jon Manasse de klarinettist van de verbeeldingsvolle klankkleuren die hij schijnbaar moeiteloos uit zijn instrument tovert. Maar er is meer, zoals zijn prachtige fraseringen, de lange lijnen die hij weet te trekken (de langzame middendelen in deze beide concerten) en de spanning die hij daarbij weet te genereren. En al naar gelang de muziek dat vereist kan hij zowel een smeltende als een pregnante toon ontwikkelen. Dan is er Gerard Schwarz, die er als chef-dirigent van het Seattle Symphony inmiddels een kwarteeuw met vele conflicten en rechtszaken (klik hier) op heeft zitten, maar die zich in deze uitvoeringen in ieder geval van zijn artistiek beste kant laat zien.

De opname (februari 2009, S. Mark Taper Foundation Auditorium, Benaroya Hall, Seattle) biedt datgene dat ik altijd zo bijzonder op prijs stel: helderheid zonder enige scherpte en een overtuigend stereobeeld. We krijgen het hier, in volle glorie. Toch nog een wens: de overige drie klarinetconcerten van Spohr; en dan natuurlijk uitgevoerd door deze combinatie!

 


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links