CD-recensie

 

© Aart van der Wal, februari 2020

Sibelius: Symfonie nr. 2 in D, op. 43 - Koning Christian II op. 27 (suite)

Gothenburg Symphony Orchestra o.l.v. Santtu-Matias Rouvali
Alpha 574 • 71' •
Opname: juni 2019, Gothenburg Concert Hall

   

Je hoeft geen Fin te zijn om de muziek van Sibelius het volle pond te kunnen geven. Al is het alleen maar omdat deze grote Fin een echte kosmopoliet was die weliswaar niet de wereld maar wel Europa bij wijze van spreken in zijn broekzak had. Misschien ten overvloede: er zijn ook concrete voorbeelden van niet-Finse dirigenten en orkesten die zich overtuigend met Sibelius' belangwekkende en fascinerende oeuvre wisten te afficheren. In de eerste categorie zomaar wat namen: Ashkenazy, Barbirolli, Beecham, Davis, Gibson, Jansons, Karajan, Kletzki, Ormandy, Rattle, Szell (nota bene met het Concertgebouworkest op het Philips-label), enz. En natuurlijk een groot aantal Finnen of dat overige gemeleerde gezelschap Scandinaviërs. Maar misschien helpt het toch wel als je Fin bent. De jonge dirigent Santtu-Matias Rouvali is er in ieder geval een (hij werd in 1985 in het Finse Lathi geboren). Ik herkende diens grote talent in maart 2019, kort na de verschijning van zijn eerste Sibelius-album, met de Eerste symfonie en het symfonisch gedicht En Saga (klik hier voor de recensie).

Wie kennis heeft gemaakt met de uitgestrektheid van het Finse landschap en dan het vooral in herfst en winter weerbarstige karakter ervan, zou in de muziek van Sibelius misschien daarvan misschien wel aanknopingspunten kunnen vinden. En anders wel in in de eeuwenoude sagecultuur waaraan het land zo rijk is. Al moet de invloed daarvan op Sibelius' muziek - sommige liederen daargelaten - niet worden overschat. Hij was tenslotte wereldburger, nietwaar? Maar laten we het erop houden dat het er is, maar dat we het niet per se hoeven te kunnen duiden. Van realistische klankschilderingen die dat landschap weerspiegelen is in ieder geval geen sprake. En wie naar het nationalistische karakter van Sibelius' muziek zoek is kan het - de 'sagemuziek' daargelaten - bij diens Finlandia laten.

Er gaapt een diepe kloof tussen de scheppingen van Sibelius en die van Bruckner. En toch is er een overeenkomst, in de zin van het wijdse, het uitgestrekte, het kosmische, het metafysische. Dat is op de keper beschouwd trouwens best veel. Muziek die daarom veelal een lange adem vraagt en dientengevolge hoge eisen stelt aan de spanningsopbouw en die tegelijkertijd keihard afrekent met ieder gebrek aan expansie. Wat dan niet aan de muziek ligt maar aan de uitvoering ervan.

Het enthousiasme waarmee Rouvali de Tweede symfonie en de aan koning Christian II gewijde orkestsuite te lijf is gegaan getuigt van precies het juiste engagement, met dien verstande dat hij in dit expressieve krachtenveld niet alleen de uitersten heeft opgezocht, maar zich tevens heeft verbonden aan de breed uitgesponnen lyriek zoals zich kan ontvouwen in bijvoorbeeld het andante van de symfonie. Dat hij daarbij trouw blijft aan de partituur door de gestelde grenzen niet baatzuchtig op te rekken, valt duidelijk in het voordeel van deze beide werken uit. Hecht gesmeed ademen zijn interpretaties toch grote souplesse en soms zelfs zwier uit (zoals in de finale van de Tweede symfonie). Treffend is ook zijn behandeling van de houtblazers : ze komen uit het niets tevoorschijn, winnen geleidelijk aan pregnantie en smelten vervolgens uiterst kleurrijk samen met de strijkers, zoals in de Koning Christiaan II suite. De sterke puls blijft niet alleen binnen de contouren van het basistempo behouden, maar vormt ook in de vele transities een kenmerkende eigenschap van deze vertolkingen. Het ontbreekt Rouvali evenmin aan de kracht van de verbeelding, wat onder meer blijkt uit de ingehouden lyriek die menigmaal juist daardoor nog treffender uitpakt (zoals in de Elegie in de suite). Ook het met veel elan en overtuiging ingezette ritmisch en dynamisch parcours dwingt bewondering af. Ik schreef in de vorige recensie dat Rouvali's Sibelius naar meer smaakte. Ik werd op mijn wenken bediend. En hoe!


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links