CD-recensie

 

© Aart van der Wal, november 2009

 

 

Musik für übers Sofa

Seidl: Was mich angeht (voor vier tenortrombones) (2008) - The Art of Home Entertainment (voor viool, tenorsaxofoon, piano, slagwerk en elektronica) (2006) - Zimmerrauschen (Hörstück voor contrabasklarinet in verschillende microfoonopstellingen en akoestische klankbeelden) (2009) - Die Anderen | Jetzt neu! (voor piano en elektronica) (2003) - Leihgabe (voor cello en mengtafel (2007).

Theo Nabicht (klarinet), Sebastian Berweck (piano), Andreas Lindenbaum (cello), Composers Slide Quartet en Ensemble Intégrales.

Wergo WER 6574 2 • 79' •

www.hannesseidl.de (met o.a. de uitvoerige versie van Zimmerrauschen)


Hannes Seidl (Bremen *1977) heeft de verworvenheden van de muziekweergave thuis aangegrepen om speciaal daarvoor een aantal stukken te componeren die op deze cd zijn samengevoegd onder de titel Musik übers Sofa, ofwel Muziek boven de bank (in het cd-boekje is in de Engelse vertaling het begrip 'sofa' vervangen door 'mantelpiece', wat niet hetzelfde is: een mantelpiece is immers een schoorsteenmantel en géén bank).

Dat componeren is in dit geval meer dan noten op het papier, want Seidl heeft zowel de microfoontechniek als het ruimtelijke perspectief, de editing- en de montagetechniek in zijn composities verdisconteerd, hetgeen al bij voorbaat uitsluit dat de vijf stukken zonder ferme ingreep in de concertzaal tot klinken kunnen worden gebracht. Dat een op zich staande geluidsopname tevens deel kan uitmaken van een compositie is in het verleden al vaak genoeg toegepast, maar in Seidls Zimmerrauschen (kamerruis) mis ik de functionaliteit ervan. Zo horen we het geluid van autoverkeer, een sneldraaiende wasmachine, het aandrijfmechanisme van een cd-speler en allerhande geluidsfragmenten van de opname zelf, die dan uiteraard een spiegeleffect opleveren.

 
  Hannes Seidl

Evenals bijvoorbeeld Alfred Schnittke maakt Seidl kwistig gebruik van citaten die in de collagetechniek zijn verpakt. Zo horen we in Leihgabe voor cello en mengtafel (!) bijvoorbeeld Joseph Haydns Afscheidssymfonie voorbijkomen, wat ook uitstekend bij het door Seidl gekozen hoofdthema voor het werk past: afscheid nemen. Afscheid betekent breuk en die is bij Seidl als steeds berekenend, onder meer door microtonale 'Verstimmungen' en een aperte vorm van desorganisatie die per saldo tot desoriëntatie leidt. Hoe hij het zelf ziet? "Ik ben geïnteresseerd in kunst die theoretische kennis kan omzetten in ervaringen [in de betekenis van belevingen - AvdW]. Daarin ligt haar betekenis, die uitstijgt boven entertainment." Dat lijkt bepaald niet op een handreiking aan het puur mathematische denken in de muziek, aan het daarop gestoelde seriële componeren, aan de dodecafonisten pur sang.

Het is (veel) te vroeg om aan Seidls muziek een bepaald waardeoordeel mee te geven, maar wel lijkt het weinig waarschijnlijk dat het traditionele abonnementspubliek er warm voor zal lopen. Zijn grote belangstelling en inzet voor de elektronische, experimentele muziek sluiten sowieso al niet aan bij de beperkte programmeringmogelijkheden van het concertbedrijf. Zijn concepties voelen zich meer thuis bij bijvoorbeeld IRCAM in Parijs, het Centro di Sonologia Computazionale Padova, het Zentrum für Kunst und Medientechnologie Karlsruhe, het Institut für Elektronische Musik und Akustik in Graz en de Studio für Elektroakustische Musik der Akademie der Künste in Berlijn. Instituten ook waar Seidl uitvoerig met elektronische klank heeft geëxperimenteerd. Of gewoon... in de huiskamer, zoals met deze cd het geval is. 

Deze in coproductie met Deutschlandradio Kultur, Radio Bremen en Deutscher Musikrat Edition Zeitgenössische Musik tot stand gekomen uitgave klinkt werkelijk als een klok, wat zich zowel uitstrekt naar de uitvoeringen als naar de opnametechnici. Een beter pleidooi voor deze eigentijdse klanken is nauwelijks voorstelbaar. Hier is met hart en ziel aan gewerkt, en dat in de wetenschap dat van deze cd er zeker geen duizenden exemplaren over de toonbank zullen gaan.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links