CD-recensie
© Aart van der Wal, juni 2005
 |
Schoeck: Strijkkwartet nr. 1 in D, op. 23 - nr. 2 in C, op. 37 - Quartettsatz in Bes.
Minguet Quartett.
MDG 603 0665-2 • 60' •
Schoecks gehele oeuvre voor strijkkwartet past gemakkelijk op één cd. Het vijfdelige op. 37 uit 1923 is verreweg het belangrijkste, omdat Schoeck in dit werk nieuwe grenzen verkent: de melodische en harmonische texturen wordt in een vrije, progressieve stijl ontwikkeld, met polyritmische elementen (3/4 en 6/8) in de finale (Presto). Vergeleken met het kwartet in D is het stemmenweefsel beduidend hechter geworden, wat alles met de geconcentreerde schrijfwijze te maken heeft. Het tweede deel ademt een droefgeestige, desolate sfeer met striemende syncopen en onrustige begeleidingsfiguren. De stampende ritmiek geeft aan het scherzo een spookachtige glans en de wervelende finale toont naast een forse dosis humor weer Schoecks voorliefde voor ostinato-figuren. Het kwartet in D (1913) is conventioneler en eenvoudiger van opzet, maar heeft diverse verrassingen in petto, zoals de onverwacht ingelaste cadensen die aan de melodievoering abrupt een einde maken. Er zijn felle contrasten tussen de flitsende chromatiek in de altviool en cello en de spaarzame, soms bijna tot stilstand komende stemvoering in de violen. De componist verdeelt de melodie bovendien over de vier instrumenten, wat tot een onrustig en met spanning geladen beeld leidt. De Quartettsatz in B (1907) duurt slechts drieënhalve minuut en lijkt sterk beïnvloed door de leerperiode bij Max Reger in Leipzig. Schoeck slaagt er niet in om een homogeen concept te realiseren, waardoor het geheel meer de indruk van een vrije fantasie maakt, terwijl de nogal rudimentaire thematiek zich daar eigenlijk niet voor leent. Het nog jonge Minguet Quartett paart spelzuiverheid aan inzicht in het Schoeck-idioom en levert dan ook geslaagde lezingen af. Het interpretatieve raffinement (het Lento uit op. 37 en het Intermezzo uit op. 23) zal ongetwijfeld nog groeien, maar we mogen zondermeer dik tevreden zijn met deze uitstekend opgenomen vertolkingen.