CD-recensie

© Aart van der Wal, maart 2014

Wat niet hoog genoeg kan worden gewaardeerd is Jordi Savalls onvermoeibare zoektocht naar Oude Muziek die in bibliotheken, archieven of zomaar in een willekeurige la als het ware lag te wachten op zijn liefdevolle, maar ook zeer energieke hand. Mooie muziek, briljante muziek, maar 'slapende' muziek, die het desondanks waard was om tot leven te worden gewekt. Desondanks? Jawel, want veel muziek die allang is vergeten, blijkt het alleszins waard om 'eigentijds' te worden uitgevoerd. Hoe die muziek toentertijd, zelfs zo'n vier tot vijf eeuwen terug, geklonken moet hebben, is best lastig genoeg. Het manuscript of nog resterende ensemblepartijen vormen daarbij uiteraard de 'uitvalsbasis', maar dat is zeker niet genoeg. Er zijn zoveel stilistische vragen te beantwoorden en problemen op te lossen! Waarbij tevens gezegd moet worden dat Savall zowel op zijn intuïtie als op zijn jarenlange als musicus die met beide benen (en handen.) in de uitvoeringspraktijk staat. Gepokt en gemazeld niet alleen in de West-Europese kunstmuziek die zo'n vijf eeuwen omspant, maar ook in de wereldmuziek, tot diep in het vroegere Mesopotamië. De meerwaarde van zijn voortdurende exercities en exploraties is enorm en straalt af op de diverse ensembles waarmee hij werkt. Savalls aanpak levert alleen maar winst op omdat hij de Oude Muziek niet benadert vanuit de 21 ste eeuw, maar in haar tijd plaatst en als zodanig interpreteert.

Deze cd met de titel 'L'Orchestre de Louis XIII', is gewijd aan onder meer een groot aantal entrées, pavanes, gaillardes, musettes, bourées, airs, gavottes en sarabandes, zoals die werden verzameld door de bibliothecaris van Lodewijk XIV, de opvolger van Lodewijk XIII, Philidor (niet te verwarrren met de Franse componist en schaakmeester Francóis-André Danican Philidor (1726-1795). Maar goed dat de zorgvuldige Philidor deze kostelijke muziek heeft vastgelegd in een lijvig manuscript dat in Parijs wordt bewaard in het muziekarchief van de nationale bibliotheek. Het boek draagt de titel Recüeil de Plusieurs vieux Airs faits aux Sacres Couronnements Mariages et autres Solenmitez faits sous les Regnes de François Ier Henry 3, Henry 4 et Louis 13 avec plusieurs Concerts faits pour leurs divertissement Recüeilles par Philidor L'Aisne en 1690. Vertaald (een mondvol): Verzameling van verscheidene oude melodieën ter gelegenheid van inwijdingen, kroningen, huwelijken en andere festiviteiten onder het bewind van Frans I, Hendrik III, Hendrik IV en Lodewijk XIII, met verscheidene concerten voor uw plezier, samengesteld in het jaar 1690 door Philidor de Oude.
Dansmuziek dus, speciaal geschreven voor allerlei festiviteiten aan het hof. En of er op kon worden gedanst! Savall en zijn Le Concert des Nations laten er geen enkele twijfel over bestaan, met glanzende trompetten, cornetten en trombones, kruidige maar ook lieflijke hobo's en fluiten, indringend knorrende fagotten, teorbe, violen, gamba's, bassen en trommels, ze worden allemaal met groot aplomb, spiritueel en expressief ingezet, met fabelachtige vertolkingen als resultaat. Feestmuziek die echt feestelijk klinkt, maar waarin ook plaats is ingeruimd voor statige schoonheid (Ensembles des 24 Violons en maar liefst 12 'Grands Hautbois'!). Dat de opnamen al tussen 1997 en 2002 werden gemaakt doet er niet toe: de muziek klinkt alsof zij gisteren werd vastgelegd, met een prachtige klank, warm maar stralend, helder en doortekend, met zo te horen slechts weinig microfoons in het spel. Dat wordt helaas veel te weinig gedaan! Alleen al die knorrende fagot. Wat zal Lodewijk genoten hebben, op 17 oktober 1610, tijdens zijn inhuldiging (hoewel, hij was toen pas acht jaar jong, en zijn vader was kort daarvoor vermoord), maar in ieder geval wel bij zijn huwelijk in 1615, naast zoveel andere hoofs feestgedruis!

index