CD-recensie
© Aart van der Wal, maart 2017
Monteverdi: Madrigalen (Boek 1, 2 & 3) - Deel 1, Cremona (selectie) Libro Primo (1587): Ch'amila la vita mia nel tùo bel nome - Baci soavi, e cari - La vaga pastorella - Poi che del mio dolore - Questa ordi il laccio - Fumia la pastorella - Ardo sì ma non t'amo - Ardi ò gela à tua voglia - Arsi e alsi à mia voglia Libro Secondo (1590): Cantai un tempo e se fu dolc'il canto - Non si levav'ancor l'alba novella - E dicca l'una sospirand'all'hora - S'andasse Amor à caccia - Se tu mi lassi, perfida, tuo danno - Ecco mormorar l'onde Libro Terzo (1592): O primavera, gioventù de l'anno - Sovra tenere herbette, e bianchi fiori - Ch'io non t'ami, cor mio - Vattene pur, crudel - Là tra 'lsangue - Poi ch'ella in sétornò Les Arts Florissants o.l.v. Paul Agnew Les Arts Florissants Éditions (geen nummering) • 60' • Live-opname: oktober & december 2011, mei 2012, Cité de la Musique / Philharmonie de Paris Monteverdi: Madrigalen (Boek 4, 5 & 6) - Deel 2, Mantova (selectie) Libro Quarto (1603): Sfogava con le stelle - Si ch'io vorrei morire - Voi pur da me partite, anima dura - Anima dolorosa, che vivendo - Piagn' e sospira, e quand' i caldi raggi Libro Quinto (1605): Cruda Amarilli, che col nome ancora - O Mirtillo, Mirtill' anima mia - Era l'anima mia - T'amo, mia vita, la mia cara vita - E così a poco a poco - Questi vaghi concenti Libro Sesto 1614): Lamento d'Arianna - Sestina Les Arts Florissants Éditions (geen nummering) • 74' • Live-opname: november 2012, juni 2013, januari 2014, Cité de la Musique / Philharmonie de Paris |
|
Harmonia Mundi legt met de driedelige, geheel aan Monteverdi gewijde madrigaalserie veel eer in. Paul Agnew (hij leidt niet alleen het ensemble Les Arts Florissants uitmuntend maar laat ook vocaal horen dat hij in dit repertoire zijn mannetje staat) beschouwt de madrigalen als Monteverdi' muzikale 'autobiografie', een opvatting die ik van harte ondersteun. Zo heeft deze serie met een representatieve selectie van deze 'madrigali' ook op cd gestalte gekregen: deel 1 met de madrigaalboeken 1 t/m 3, is gewijd aan Monteverdi in Cremona (waar hij 450 jaar geleden werd geboren), deel 2, met de boeken 4 t/m 6, aan zijn periode in Mantua (Mantova) en het reeds besproken derde deel met de boeken 7 en 8 in Venetië.
Anders dan we vaak horen koos Agnew voor een stemmenweefsel dat zich niet heeft toelegt op keurig afgeronde contouren, op vooraal mooi zingen, maar op het puur retorisch expressieve karakter van de individuele stemmen. Het is juist die verscheidenheid die een bijzondere eenheid teweegbrengt en een discours oplevert dat daardoor spannender, avontuurlijker en meer kleurrijk is. Natuurlijk, de sterke verbondenheid tussen tekst en muziek is voortdurend evident, maar het is de melodische en ritmische accentuering die hier het echt vlees op de botten brengt. Of het nu om gewonnen of verloren liefde gaat, om harde strijd of beschouwende berusting, het is de spitsvondigheid van de tekstuele en muzikale uitdrukking die uiteindelijk bepalend is voor onze eigen beleving ervan. Wat Agnew betreft is zijn kompas in dit repertoire duidelijk: we moeten er niet vanaf een afstand naar kijken, maar ons er middenin voelen. Zo ondergaan we deze gehele serie, drie cd's lang, zonder ook maar een spoor van een inzinking. Zoals ik al eerder schreef is het aan deze uitmuntende retorische expressie te danken dat aan deze wonderschone muziek voortdurend nieuwe facetten worden geslepen. Het is een prestatie van jewelste.
Agnew en het ensemble nemen ons mee op een fascinerende tocht die begint in Monteverdi's geboorteplaats Cremona, waar hij zijn eerste stappen heeft gezet in de madrigaalkunst, toen nog volop bezig zijn eigen stijl te vinden, om de muzikale reisvervolgens voort te zetten naar het cultureel veel rijkere Mantua, waar een inmiddels volleerd meester feilloos de weg weet in de hoge kunst van het affect, om dan ten slotte te eindigen in Venetië, waar Monteverdi in zijn voortdurende drang tot vernieuwing ook in de deze kunstvorm zijn hoogste troeven weet uit te spelen.
Drie cd's gevuld met uitsluitend madrigalen van Monteverdi lijkt op het eerste gezicht misschien wat veel, maar ik verzeker u dat die indruk hoogst bedrieglijk is. Ik mag geen commercieel getinte adviezen geven, maar toch zeg ik: kopen! Alledrie!