CD-recensie

 

© Aart van der Wal, maart 2019

 

Restart - Frederic Mompou

Mompou: Música callada (I. Angelico; XXVIII. Lento) - Impressions intimes - El plany del captaire - Cançons i danses - Paisatges

Caspar Vos (piano)
7 Mountain Records 7MNTN-016 • 77' •
Opname: november 2018, MCO, Studio 5, Hilversum

 

Eerst was het de Nederlandse pianist Marcel Worms die zich om de pianowerken van Frederic(o) Mompou (1893-1987) bekommerde en nu is het Caspar Vos die in zijn voetsporen treedt.

Vos houdt van deze muziek 'met een lage hartslag, zonder enig besef van plaats en tijd. Maximale expressie met een minimaal aantal noten, opgenomen in een nagenoeg duistere studio'. Vos werd vooral gegrepen door de totale rust die deze miniaturen uitstralen: "Bij Mompou zit je direct middenin de kern, elke noot ligt onder een vergrootglas en eist volledige aandacht."

'Restart', de titel van deze cd, is ontleend aan het uit 1918 daterende essay 'Path to Art' van Mompou. Vos: "Hij bedoelde niet een reset, waarbij je teruggaat naar een beginstand. Mompou streefde ernaar om vanuit primitieve vormen en met een ontvankelijkheid voor de huidige tijd de meest pure en expressieve muziek te schrijven. [.] 'Restart' helpt je om vanuit de complexiteit terug te keren naar de basis en de schoonheid van de eenvoud. In een maatschappij die steeds gestresster en chaotischer wordt, werkt dat voor mij bevrijdend." Maar 'Restart' betekent voor Vos ook steeds weer een frisse en onbevangen interpretatie te kunnen geven: "Steeds weer alles loslaten wat je tot dan toe hebt geleerd. Op die manier kun je je als pianist blijven vernieuwen."

Frederico of Frederic (Mompou woonde zo'n dertig jaar in Parijs, waar hij onder meer door de Groupe des Six werd omarmd. De eenvoud van zijn muziek viel met name bij Erik Satie in goede aarde, maar ook de anderen konden de bondigheid ervan bijzonder waarderen. Het is ook muziek die verwant is aan het condensatiemodel zoals dat door componisten als Webern en Kurtág werd gepraktiseerd (wat overigens niet moet worden vereenzelvigd met het later uit Amerika overgewaaide minimalisme). Muziek ook die direct aanspreekt door haar fijnzinnige sfeertekeningen (het Catalaanse landschap daarin is nooit ver weg), het afwisselend idyllische en droefgeestige karakter ervan, gedomineerd door de lyrische boven- en ondertonen. En dan te bedenken dat hij er niet tegen opzag om maatsoorten en maatstrepen wanneer het hem zo uitkwam gewoon weg te laten! Ook daarin moet de pianist zijn weg maar zien te vinden, in de wetenschap dat iedere vorm van lege virtuositeit deze stukken volkomen vreemd is en het er juist vaak om gaat een bijna onaardse, ja zelfs mystieke sfeer op te roepen.

Ook Caspar Vos toont duidelijk affiniteit met deze miniaturen. Het is muziek die alleen bij een eerste indruk eenvoudig lijkt, maar wel degelijk aanmerkelijk dieper blijkt te graven. Hoe 'minimalistisch' ('karig' is misschien passender) ook, er is wel degelijk sprake van een bijzondere gelaagdheid waarop je niet snel uitgeluisterd raakt. Al hoeft Mompou postuum niet te rekenen op de miljoenen volgers die de Italiaanse pianist en componist Einaudi met zijn niets-om-het-lijf-muziekjes heeft weten te mobiliseren (over kwaliteitsbesef gesproken...)

Het klinkt onder de handen van Caspar Vos idiomatisch, vanzelfsprekend, maar tegelijkertijd met een onweerstaanbare frisheid die doet denken aan wat hij eerder zei: steeds weer alles loslaten wat tot dan toe is geleerd om je je als pianist te kunnen blijven vernieuwen. Dit prachtige album is daarvan het klinkende resultaat. Bovendien is dit een van de beste opnamen die ik mij uit MCO Studio 5 kan herinneren. De detaillering is zelfs exemplarisch, wat bovendien de hoogste eisen stelt aan de pianistiek. Het moet een ideale samenwerking zijn geweest tussen pianist en opnametechnicus Frerik de Jong. Dat ook de naam van de 'pianoman' in het boekje is vermeld, is volkomen terecht: Charles Rademaker heeft voor een sublieme vleugelklank gezorgd.


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links