CD-recensie

 

© Aart van der Wal, februari 2013

 

 

Misek: Sonate nr. 1 in A, op. 5 - nr. 2 in e, op. 6 - Concert-Polonaise

Szymon Marciniak (contrabas),
Joanna Lawrynowicz (piano)

Acte Préalable AP0257 • 58' •

Opname: augustus en december 2011,
Polskie Radio w Warszawie, Studio S1, Warschau

www.acteprealable.com


De Bohemer Adolf Misek (1875-1955) was in zijn tijd een bekende contrabassist die bovendien componeerde, niet alleen voor zijn 'lijfinstrument', de contrabas, maar ook twee strijkkwartetten, een strijkkwintet, een pianotrio, een vioolsonate, enige kleine stukken voor zowel viool als cello, liederen en een aantal andere kamermuziekwerken.

Zoals zoveel veelbelovende talenten in Bohemen ging ook Misek aan het Weense conservatorium studeren. Hij kreeg daar les van een van de meest invloedrijke docenten op het gebied van het contrabasspel, Franz Simandl, een man van grote statuur, die op de vijftienjarige Adolf een onuitwisbare indruk maakte. Het is diezelfde Simandl wiens pedagogische beginselen nog steeds aan de huidige generatie contrabasstudenten wordt doorgegeven.

Het was de combinatie van Miseks grote talent en zijn leerjaren bij Simandl die hem in 1894 twee prestigieuze posten als bassist opleverden: eerst bij het orkest van de Weense Hofoper en daarna bij de Wiener Philharmoniker. Kort na het overlijden van zijn grote leermeester werd Misek zelf diens opvolger hoofddocent contrabas aan de Weense 'Musikhochschule'. Misek bleef in Wenen tot het einde van de Eerste Wereldoorlog, waarna hij - na de stichting van de onafhankelijke republiek Slowakije - naar Praag verhuisde waar hij tot zijn dood in 1955 bleef wonen, componerend en musicerend (van 1920 tot 1934 was hij eerste bassist bij het Orkest van het Nationale Praagse Theater).

Als componist mag Misek eerder als een traditionalist dan als een nieuwlichter worden bestempeld, getuige ook deze sonates voor contrabas en piano. De bonte mengeling van folklorische boventonen en een melancholieke, contemplatieve, maar contrastrijke ondertoon (Sonate nr. 1, Andante religioso) plaatsen deze stukken linea recta in het tijdperk van de romantiek, waarbij we overigens eerder aan de muziek van Schubert dan aan de laatromantische werken van Richard Strauss moeten denken.
In de Eerste sonate domineert de elegante lichtheid, in tegenstelling tot de donkere, sterk expansieve Tweede sonate, waarvan het derde deel, een heuse Furiant in Allegro energico tempo, ik zou bijna zeggen à la Dvorák, de Boheemse oorsprong van de componist verraadt. De hoekdelen zijn echter duidelijk naar Brahms gemodelleerd, getuige ook de diepe sonoriteit en de overvloedige sextparallellen in het openings- (Con fuoco) en slotdeel (Allegro appassionato). De pianopartij is aanmerkelijk minder transparant geconcipieerd dan in de Eerste sonate, maar dat blijkt eerder als een voor- dan als een nadeel uit te pakken: de pianist legt een fraai dik tapijt neer voor het expressieve aandeel van de contrabassist, die er dankbaar gebruik van maakt. Toch wordt her en der de lichtere toets niet geschuwd, zoals de flarden van een echte Weense wals en energieke reminiscenties aan de Tsjechische volksmuziek bewijzen, een mix die volkomen natuurlijk is ingebed in deze schaduwrijke sonate. In de Concert-Polonaise, door de componist opgedragen aan zijn Weense leermeester, overheerst wederom de elegante lichtheid, maar nu in een zeer virtuoze schrijfstijl, met - hoe kan het anders bij een Polonaise! - een knipoog en soms zelfs een diepe buiging aan het adres van Frédéric Chopin.

Die buiging mag tevens worden gemaakt voor het spel van de hoofdrolspeler in dit programma, de Poolse bassist Szymon Marciniak (voor de voetballiefhebbers onder ons: die andere Szymon Marciniak is internationaal arbiter en speelt géén contrabas!), sinds 2011 contrabasdocent aan het Groningse Prins-Claus-Conservatorium en ook als uitvoerend musicus met een indrukwekkende staat van dienst. Hij combineert gloedvolle expressie met groot technisch raffinement en als zodanig is hij een uitgelezen pleitbezorger voor het werk van Adolf Misek: de componist had zich geen overtuigender interpreet kunnen wensen, wat tevens kan worden gezegd van de eveneens Poolse pianiste Joanna Lawrynowic die eveneens een formidabel aandeel heeft geleverd in het grote artistieke succes van deze cd. De opname is eveneens zeer geslaagd. Een mooi product van Poolse bodem!


index

Home  -  Actueel  -  Audio  -  Muziek  -  Video  -  Boeken  -  Links